Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Қизил пигментлар. Энг арзон ва қурилишда кўп тарқалган қизил пигментларга мўмиё, қўрғошин суриги ва қизил крон киради.
Мўмиё-темир оксиди сарғишдан то қизил ранггача бўял­ган гилтупроқли пигментдир (Фе₂О₃  ФеО). Гилтупроқ ўз тар­кибидаги миқдорига (20—70%) кўра ранги ўзгаради. Гилтупроқни қиздириб табиий мўмиё олинади. Мўмиё юқори беркитувчанлик қобилиятига эга, шу билан бирга, у ёруғлик ва атмосфера таъсирига чидамли.
Қизил крон (ПбCр₂О₄  Пб(ОҲ)₂) — нордон хромли қўрғошин оксидни ишлаб, ҳар хил рангларда чиқариладиган пигмент. Унинг лимон ранглиги, сариғи ва зарғалдоқ ранглиги бўлади. Бу пигмент жуда чидамли ва юзаларни яхши беркитиш қобилиятига эга. Aммо, у киши организмига зарарли таъсир қилади.
Темирли сурикнинг қуруғи таркибида камида 75% темир (ИИИ) оксид бўладиган темир рудасидан иборат; бу қизғиш рангли табиий модда пигментдир. Нима мақсадда ишлатилишига қараб темирли сурикнинг қуруғи икки хил маркали қилиб чиқарилади: A маркалиги —грунтлар, эмаллар ва мой бўёқлар тайёрлаш учун ва Б маркалиги — елимли колерлар тайёрлаш учун ишлатилади.
Темир сурик — зангламайдиган хоссаларга эга бўлган жуда пишиқ пигмент, шу туфайли тунука томларни ва муҳит таъсирига дуч келадиган турли темир юзаларни бўяш учун, мойли колерлар тайёрлашда кўп ишлатилади. Сурикнинг беркитувчанлиги 20 г/м² га тенг.
Қўрғошинли сурик — (Пб₃О₃) қўрғошин оксидининг юқори ҳароратда оксидланиши маҳсулотидир. Равшан қизғиш, сариқ рангли жуда оғир кукундан иборат. Нима мақсадда ишлатилишига қараб қўрғошинли сурик 1, 2, 3 ва 4 маркаларда паста тарзида чиқарилади.
Бўёқчилик ишларида 3 ва 4 маркали қўрғошинли сурикдан фойдаланилади. Бундай сурикни мойли бўёқ аралашмаларга қўшиб темирга грунт беришда ишлатилади, чунки бу пигмент жуда юқори зангламайдиган хоссаларга эга бўлади. Бундан ташқари қўр­ғошинли сурик сиккативлар тайёрлашда ҳам ишлатилади, чунки мойларнинг қотишини тезлаштиришга жуда катта ёрдам беради. Қўрғошинли сурик ёруғлик таъсирида қорайиб кетади ҳамда водород сулфид таъсирига унча қаршилик кўрсата олмайди. Шу сабабли пардоз бериш учун ишлатилмайди. Мойга қорилган сурикни узоқ вақт сақлаб бўлмайди, чунки у оғир бўлганлиги туфайли идишнинг тагига чўкиб қолади, бу эса мойнинг қотиб қолишига сабаб бўлади.
Қўрғошинли сурик кам топиладиган пигментдир. Шу сабабли уни фақат оғир шароитларда эксплуатация қилинадиган ашёга грунтовка бериш учунгина ишлатиш керак. Қўрғошинли сурик жуда беркитувчан пигмент, бўяш хоссаси эса унча катта эмас.