E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

 
 
 
 
3.19.Rasm. Energiya menejment komponentlari 
Texnik 
Motivatsion 
Axborot 
Investitsiyaviy 
Tashkiliy 
Marketing 
Energiya menejmentining 
komponentlari 

---

161 
Energetik menejment doirasida energiya samaradorligini oshirish va 
energiya tejash masalalari nafaqat energiya sarfini qisqartirishga, balki 
rentabellikni 
raqobatbardoshlikni 
va 
qo'shimcha 
investitsiyalarni 
ko'paytirish imkonini beradi. 
Tarixiy jihatdan so'nggi 20-25 yil ichida energiya menejmenti 
rivojlangan mamlakatlarda mahsus rivojlanishga yerishdi. Bunga energiya 
bahosidagi sezilarli o'sish sabab bo'ldi. Har doim ishlab chiqarish va 
xizmat ko'rsatish uchun resurs bo'lib kelgan energiya ishlab chiqarish 
harajatlarining muhim qismiga aylandi va muhim ahamiyatga ega bo'ldi. 
Ushbu davr mobaynida energiya samaradorligi masalalari menjmenti 
fanidan foydalanildi, bu esa boshqaruvning energetik menejment 
sohalaridan biri bo'lishiga olib keldi. 
Energiya menejmentini amalga oshirgan sanoat korxonalari energiya 
sarfini 30% yoki undan ko'proqqa kamaytirishga qodir. 
Energetik menejmentning ahamiyatini tan olish, energiyani yuqori 
ishlab chiqarish manbalaridan biri sifatida aniqlash, ortiqcha harajatlarni 
emas, balki asosiy harajat qismiga energiya sarfini taqsimlash energiya 
samaradorligini oshirish va energiya sarfini kamaytirishning birinchi 
qadamidir. 
Energiya menejmentining ushbu komponentlarini ko'rib chiqish, 
ularning bosqichma-bosqich qarorlari energiya boshqaruvchisining 
asosidir. Shu munosabat bilan energiya menejmentining asosiy vazifalari 
quyidagilardan iborat (3.21 – rasm). 
Korxonada energiya menejmentini rivojlantirishga qaratilgan hatti-
harakatlar 4.3-rasmda ko'rsatilgan bir-biriga o'xshash fazalar (bosqichlar) 
sifatida ifodalanishi mumkin:
1. Energiya sarfini nazorat qilish. 
2. Investitsiyalar va energiyani tejash choralari 
3. Energiya sarfini nazorat qilishni va energiya samaradorligini 
oshirish. 
Umuman olganda, energiya menejmenti bosqichlarini amalga oshirish 
quyidagilar hisoblanadi: 

---

162