E nerge t ikas I a. I. Karshibayev

3.5. Rasm. Turli xil haroratdagi dastlabki havo isitishning ortiqcha 
havo koeffisientining yonuvchi gaz haroratiga
bog‘liqlik grafigi. 
Qizdirish pechlarining energetik samaradorligini oshirish. 
Qizdirish pechlari sanoatda qizdirish, toblash, tayyor mahsulotlarni 
o‗tga toblab qizdirish uchun ishlatiladi. Qizdirish pechlaridagi asosiy 
issiqlik manbasi tabiiy gaz hisoblanadi. 
Pech uchun dastlabki aralashtirilgan yonish komponentlari va 
indeksion gorelkalar ishlatiladi. Ko‗p pechlar qizdirish kamerasi katta 
maydon yuziga ega va uzoq vaqt mobaynida uzluksiz ishlaydi. Amaldagi 
qizdiruvchi pechlarning foydali ish koeffisienti mashinasozlik zavodlarida 
kichik bo‗lib, 3-12 % ga teng. 
Qizdirish pechlarining F.I.K. quyidagi formula orqali aniqlanadi: 
1
2
3
4
5
1
п
p
H
q
q
q
q
q
bQ





 
,
(3.2) 

---

133 
bu yerda, 
1
2
3
,
,
q q q
- chiquvchi gazning issiqlik isrofi, 
4
q
- ekzotyermik 
issiqlik, 
5
q
- boshqa isroflar, b – siqilgan gazning miqdori, 
p
H
Q
- gazning 
issiqlik chiqarish xususiyati. 
3.2-formuladan ma‘lumki, pechning energetik samaradorligini 
oshirishning asosiy yo‗nalishlari quyidagilardan iborat: 
-
chiquvchi gazning issiqlik isrofini kamaytirish tadbiri; 
-
pech eshigi va devori orqali chiqayotgan issiqlik isrofini kamaytirish 
tadbiri; 
-
kimyoviy yonmagan yoqilg‗ini yo‗qotish; 
-
yoqish va isitishda issiqlik isrofini yo‗qotish. 
Chiquvchi gazlar issiqligini ishlatish rekuperatorlar yordamida amalga 
oshiriladi. Odatda birlamchi havo yonish uchun qizdiriladi. Pech devorlari 
orqali chiquvchi issiqlik isrofini kamaytirish issiqlik izolyatsiyasini 
oshirish yo‗li bilan erishiladi.
3.6-rasmda pech devori orqali solishtirma issiqlik isrofi pech 
devorining qalinligiga bog‗liqlik grafigi ko‗rsatilgan.
Grafikdan ko‗rinib turibdiki, pech kamerasining ichki harorati
1300 
0
C bo‗lganda, solishtirma issiqlik isrofini 1410 Vt/m
2
dan 720 Vt/m
2
gacha kamaytirishga, pech devorining qalinligini 150 mm dan 300 mm 
gacha oshirish kerak bo‗ladi.