Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

1-фаза – қон ва тўқима тромбопластинининг ҳосил бўлиши (3-5 дақиқа давом этади, зеро ундан кейинги икки фаза 2-5 лаҳза давом этади);
2-фаза – протромбиннинг тромбин ҳолатига ўтиши;
3-фаза – фибриннинг ҳосил бўлиши.Қоннинг қуюлиши жараёни ёт юза – қон томирининг шикастланган девори билан қон такт натижасида бошланади. 1-фаза – тромбопластиннинг ҳосил бўлиши фазасида – икки хил реакциялар параллел равишда содир бўлади: қон тромбопластинининг ҳосил бўлиши (ички гемостаз тизими) ва тўқима тромбопластинининг ҳосил бўлиши (ички гемостаз тизими) (5.-расм).
Протромбиннинг тромбин ҳолатига ўтиши (қон қуюлишининг 2-фазаси) қон ва тўқима тромбопластини таъсири остида содир бўлади.
Фибриннинг ҳосил бўлишини ўз ичига олувчи 3-фаза эса учта босқичда амалга ошади: дастлаб ферментатив жараён натижасида профибрин ҳосил бўлади, сўнгра мономер фибринлари – А ва В фибринопластинларининг ажралиб чиқишидан сўнг уларнинг молекулалари Са²⁺ ионлари билан биргаликда плимерланишга учрайди. Ушбу фаза XIII омил ва тромбоцитларнинг 2-омиллари иштирокида тугалланади. Умумий жараён ҳосил бўлган қуйқанинг ретракцияси билан якунланади.Плазма гемостазининг механизми юқоридагидек содир бўлади. Бироқ, ўрганилаётган масалада фақатгина ушбу механизмнинг фаолиятигина бўлганида, бу ҳолат қон томири ичида қоннинг қуюлишини хатарли қилиб қўяр эди. Шу аснода, ушбу хавфнинг олдини олишга қаратилган бир қатор механизмлар мавжуд:

• 
  Қон қуюлиши тизимининг барча омиллари оддий ҳолатда ноактив ҳолатда туради. Жараённи юрғизиш учун Хагеман омилининг (XII) фаоллашуви талаб қилинади.
  
• 
  Гемостаз жараёнида прокоагулянтлардан ташқари ингибаторлар ҳам иштирок этади. Универсал ингибатор қон қуюлишининг барча фазаларига ўз таъсирини ўтказувчи элемент сифатида асосан жигарда йўғон тўқималар томонидан ишлаб чиқариладиган гепарин ҳисобланади.
  
• 
  Фибринолитик тизим – қон қуюлишига қарши тизимнинг бир қисми сифатида ҳосил бўлган фибрин қуйқасининг лизисини таъминлайди.
  

Келтирилган тизмларнинг ўзаро мувозанати шунга олиб келадики, нормал ҳолатда қон бемалол қон томирида оқади ва доимий равишда деворолди фибринларининг ҳосил бўлиши жараёни кетсада, қон томири ичида тромблар деярли ҳосил бўлмайди.Қон кетишида эса қон томири деворининг жароҳатланган жойида тезлик билан тромбоцитар қуйқа ҳосил бўлади ва унга фибрин “ўтириб қолади”. Бу етарлича ишончли гемостазга олиб келади. Шундай йўл билан тезликда кичик қон томирларидан қон кетиши тўхтатилади. Агарда организм мустақил равишда қон кетишини бартараф эта олмаётган бўлса, унда уни тўхтатишга доир сунъий усулларга ўтишга тўғри келади.