Ё. Н. Файзиев,А. М. Ашурметов, А. Ж. Хамраев,М. Н. Агзамова, М. Д. Ахмедов, Билим соҳаси ижтимоий таъминот ва соғлиқни сақлаш-500000 Таълим сохаси соғлиқни сақлаш -510000

4.Қон кетиши таснифи

Қон кетишининг қуйидаги турли хил таснифланиши мавжуд:
1 . Анатомик тасниф.(1-расм.)Барча қон кетиши ҳолатлари жароҳатланган қон томирининг туридан келиб чиқиб артериал, веноз, капилляр ва паренхиматоз каби турларга таснифланади.
а
1-расм. Билак ўрта қисмидаги жарохатдан артериал қон кетиш.
) Артериал қон кетиши. Қон тезлик билан, босим остида ва тез-тез уриб турувчи пулсацияланувчи оқим билан чиқади. Қон алвон рангда бўлади. Қон йўқотиш тезлиги юқоридаражада. Қон йўқотилиши ҳажми қон чиқаётган қон томири йўғонлиги ва жароҳатланиш даражаси (ёнлама, тўлиқ ва шу кабилар) билан тавсифланади.
б
2-расм. Билак ўрта қисмидаги жарохатдан веноз қон кетиши
) Веноз қон кетиши. (2-расм.) Тўқ қизил рангда қоннинг тўхтамасдан доимий кетиши. Қон йўқотиш тезлиги артериал қон кетишига қараганда камроқ, лекин жароҳатланган вена қон томиридаги жароҳат катта бўлганда қон йўқотилиши сезиларли даражада кўп бўлиши мумкин. Жароҳатланган вена қон томири йирик артериал қон томирига яқин бўлгандагина қон кетганда артериядаги пулсация таъсирида пулсация билан қон кетиши сезилиши мумкин. Бўйин вена қон томиридан қон кетганда бунда келиб чиқиши мумкин бўлган ҳаво эмболияси келиб чиқиши мумкинлигини назарда тутиш лозим.
в
3-расм. Бармоқ капилярларидан қон кетиши
) Капилляр қон кетиши. (3-расм.) Аралаш турдаги қон кетиши бўлиб, майда артериал ва вена қон томирларининг жароҳатланишидан келиб чиқиши мумкин. Бунда, қоидага кўра, бутун жароҳатланган соҳада қон кетиши, ушбу юза қуритилгач эса, қайтадан қон билан қопланиши кузатилади. Одатда қон кетиши ҳажми каттароқ қон томирларининг жароҳатланишидан қон кетишига қараганда анча камроқ бўлади.
г) Паренхиматоз қон кетиши. Тананинг паренхиматоз, яъни жигар, талоқ, буйрак, ўпка каби аъзолари жароҳатланишида кузатилади. Моҳиятан капилляр қон кетиши бўлсада, лекин одатда ундан хавфлироқ к
4-расм. Ошқозон ярасидан ташқи қон кетиши
ўринишга эга. Чунки ўз-ўзидан қон тўхтаб қолмайди. Бу эса кўпинча хирургик усули билан тўхтатилади. Қон томир деворлари аьзонинг стромасига ёпишган бўлади – бу ўз навбатида шикастланган қон ттомирининг торайишига тўсқинлик қилади.
2. Вужудга келиш механизмига кўра. Қоннинг қон томир оқими изидан чиқишига олиб келувчи сабабларга кўра қон кетишининг учта тури фарқланади: