E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»



Download 1,2 Mb.
bet156/313
Sana11.01.2022
Hajmi1,2 Mb.
#348784
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   313
Bog'liq
2 5195056900663675278

Klinikasi. Yashirin davri 6 kundan 20 kungacha (ko‘pincha 8— 12 kun) davom etadi. Hozirgi paytda A.P. Kazansev (1973) tomo- nidan kiritilgan klassifikatsiya qo‘llaniladi.

Ornitozning klinik klassifikatsiyasi quyidagicha:

  1. O‘tkir ornitoz

  1. Tipik (pnevmonik) shakllari: yengil, o‘rtacha og‘ir, og‘ir.

  2. Atipik shakllari: meningopnevmoniya;

ornitoz meningiti; o‘pkaning zararlanishi; aniqlanmagan ornitoz.

  1. Simptomsiz shakli.

  1. Surunkali ornitoz

  1. Surunkali ornitoz pnevmoniyasi.

  2. O‘pkaning zararlanishi aniqlanmagan surunkali ornitoz.

  1. Ornitozdan keyingi nospetsifik surunkali pnevmoniya.

Kasallik o‘tkir boshlanadi — et uvushishi, tana haroratining 39—

40°C gacha ko‘tarilishi, umumiy darmonsizlik kuzatiladi. Bunga bosh, mushaklar va bo‘g‘imlarning qaqshab og‘rishi, ko‘p terlash, umumiy lohaslik va ishtahaning yo‘qolishi qo‘shiladi. Ayrim bemor- larda qusish va burundan qon ketishi qayd etiladi. Kasallikning 2— 4-kuni yo‘tal, ba’zida ko‘krak qafasida og‘riq kuzatiladi. Keyinchalik kam miqdorda shilimshiq yoki shilimshiq-yiringli quyuq balg‘am ajraladi, ayrim bemorlarda balg‘amda qon paydo bo‘lishi mumkin.

Obyektiv tekshirganda kasallikning boshlanishida terining oqa- rishi, bradikardiya, arterial bosimning pasayishi, yurak tovush- larining bo‘g‘iqligi qayd etiladi. O‘pkaning zararlanish belgilari kuzatiladi: tukillatib ko‘rilganda unda perkutor tovushning bo‘g‘iq- ligi aniqlanadi (ayniqsa o‘pkaning pastki bo‘lagida). Eshitib ko‘ril- ganda dag‘al nafas va mayda pufakchali xirillashlar eshitiladi. Rentgenologik tekshirishda o‘pkaning qorong‘ilashgan (xiralashgan) mayda o‘choqlari ko‘rinadi. Til qurigan, kulrang karash bilan qoplangan, til qirralari esa toza. Bemorlarning yarmidan ko‘pida kasallikning birinchi haftasining oxirlarida jigar va taloq kattalashadi. Kuchli intoksikatsiyada nerv sistemasi o‘zgaradi: intensiv bosh og‘rig‘i, karaxtlik, uyquning buzilishi, ongning xiralashishi, alahsirash kuzatiladi.

Ayrim simptomlarning davom etishi va kuchliligi ornitozning klinik shakllariga bog‘liq. Kasallik yengil kechganda intoksikatsiya simptomlari kam rivojlanadi. Isitma bir necha kun davom etadi. Og‘ir shakllarida intoksikatsiya kuchayadi. Isitma katta sutkalik o‘zgarishlar, takror et uvushishlar va terlashlar bilan kechadi. Kasallikning og‘ir shakllarida isitma 3—4 hafta va undan ham ortiqroq vaqt davom etadi.

Ornitozning atipik shakllari meningopnevmoniya, ornitozli meningit va o‘pka zararlanmaydigan ornitoz ko‘rinishlarida kechadi. Birinchi holatda bemorlarda pnevmoniya bilan birga kuchli bosh og‘rig‘i, qusish, ensa mushaklarining tortishishi (rigidligi) bilan xarakterlanadigan nerv sistemasining zararlanishi aniqlanadi. Me­ningeal shaklida meningeal simptomlar va intoksikatsiya kuzatiladi. Ornitoz meningiti odatda seroz meningit hisoblanadi. Orqa miya punksiyasida suyuqlik bosim bilan chiqadi, likvorda esa oqsillar miqdori ozroq ko‘paygan bo‘ladi. Ornitoz meninogoensefalitida meningeal belgilar bilan birga o‘choqli belgilar, parezlar va falaj- lanishlar kuzatiladi. O‘pka zararlanmaydigan ornitoz biroz isitma, intoksikatsiya, tomoqda og‘riq, jigar hamda taloq kattalashishi bilan xarakterlanadi. Hatto chuqur tekshirganda (klinik va rentgenologik) ham nafas a’zolari zararlanganini aniqlashning iloji yo‘q. Bunday kasallikning shakli tif-paratif kasalligini eslatadi, ammo bunda rozeolali toshmalar toshmaydi va qon ekmasi hamda serologik reaksiyalar ijobiy natija bermaydi. Ornitozning belgilarsiz shakli epidemiya vaqtida infeksiya o‘chog‘ida laboratoriya tekshiruvlari yordamida aniqlanadi. Ornitozning surunkali shakllari spastik bronxit bilan kechadigan surunkali pnevmoniya yoki pnevmoniyasiz intok­sikatsiya shaklida o‘tadi. Bu vaqtda turli a’zo va sistemalar zararlanadi.

Asoratlaridan tromboflebitlar, gepatitlar, pankreatitlar va mio- karditlar ma’lum.


Download 1,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   152   153   154   155   156   157   158   159   ...   313




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish