E. I. Musaboyev, A. Q. Bayjanov Yuqumli kasalliklar epidemiologiya va parazitologiya Tibbiyot kollejlari uchun o ‘quv qo ‘llanma «O‘zbekiston milliy ensiklopediyasi»

Shifoxonadan chiqarishda quyidagi qoldiq o‘zgarishlarga ruxsat etiladi:

1. 
   jigar normaga kelganda va qon zardobida bilirubin miqdori normallashganda AlAT faolligi hamda timol sinamasining biroz miqdorda yuqori bo‘lishi;
   
2. 
   jigar funksional sinamalari to‘liq tiklangan holda uning o‘lchamining biroz kattalashganligi (1—2 sm);
   
3. 
   jigar o‘lchami normallashgan va uning funksiyalari tiklangan holda tez charchash va skleralarda biroz sariqlik bo‘lishi.
   

Profilaktikasi va o‘choqda o‘tkaziladigan tadbirlar. Suv ta’minoti va ovqatlanish bo‘yicha nazorat zarur. Pashshalarni yo‘qotish va shaxsiy gigiyenaga rioya qilish muhimdir. Parenteral yuqish mexanizmiga ega bo‘lgan virusli gepatitlar profilaktikasi uchun donorlar puxta kuzatuvdan o‘tkaziladi va tekshiriladi (ayniqsa doimiy donorlar). B, D, C virusli gepatitlar bilan og‘rib tuzal- ganlar donor bo‘lishi mumkin emas. Gemotransfuziyalarni (ayniq­sa kam miqdorda ko‘p sonli) cheklash katta ahamiyatga egadir. Ular faqat izchil ko‘rsatmalar asosidagina o‘tkazilishi mumkin. Jarrohlar va boshqa tibbiy xodimlar (sun’iy buyrak bo‘limlari, gepatit bilan og‘rigan bemorlar bo‘limlari xodimlari, laborantlar) bemorlar qoni bilan zararlanmaslikning barcha choralarini ko‘rishlari zarur. Parenteral muolajalarda ishlatiladigan barcha asboblar hamda ignalarni puxta sterillash alohida ahamiyat kasb etadi.

Bemorlar albatta izolatsiya qilinadi va shifoxonaga yotqiziladi. Oxirgi bemor izolatsiya qilinib, dezinfeksiya ishlari o‘tkazilgandan keyin kamida bir oy davomida o‘choqda tadbirlar va kuzatuvlar o‘tkaziladi. B gepatit bilan kasallanganlar shifoxonadan chiqaril- gandan 3, 6, 9 va 12 oydan keyin yuqumli kasalliklar kasalxonasida tekshiruvdan o‘tib turadilar. Spetsifik profilaktika uchun B gepatitga qarshi vaksinatsiya profilaktik emlashlar taqvimiga kiritilgan. B gepatitga qarshi vaksina gen injeneriyasi usulida olinadi. «Engerix B» (Belgiya), «Recombivax B», «HB-vax II» (AQSh), «Kombitex LTD» (Rossiya) gen injeneriyasi vaksinalari ma’lum va ijobiy natijalar bermoqda. Sust immunizatsiya maqsadida HBs ga antitelo yuboriladi. Bu maqsadda giperimmunoglobulin B (IgHB) qo‘l- laniladi. Bu gepatit B bilan kasallangandan keyin plazmadan olingan preparat bo‘lib, HBs ga qarshi yuqori (1:100000 va undan ham yuqori) titrdagi antiteloga ega. Preparat mushak orasiga kattalarga 3—

4. 
   ml, yangi tug‘ilgan chaqaloqlarga — 0,5 ml yuboriladi. Bu preparat kasallik yuqtirish xavfi yuqori bo‘lganda profilaktika maqsadida qo‘llaniladi. Odatda vaksina bilan birga (faol-sust immunlash) ishlatiladi. Bu vaqtda vaksina va immunoglobulin tananing turli sohalariga yuboriladi.
   

Yuqumli kasalliklar, epidemiologiya va parazitologiya Nazorat savollari

1.