E. Egamberdiev

Tadbirkorlik-kishilar (mulkchilik sub’ektlari)- ning moddiy va pul 
mablag’larini (kapitalni) amalda xo’jalik oborotiga tushirib, daromad topish 
uchun mo’ljallngan iqtisodiy faoliyatdir. Tadbirkorlik umuman pul topish emas, 
balki yaratuvchilik faoliyati orqali daromad olishni bildiradi.
Tadbirkorlik ish 
yuritmay turib, kapital hisobidan tekin daromad ko’rib, uni parazitlarcha 
o’zlashtirishni inkor etadi.
Tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirish uchun bir qancha tug’ma va o’zi ega 
bo’lgan sifatlar zarur. Shuning uchun xaqiqiy tadbirkorlar tez-tez uchramaydilar. 
Masalan, amerikaning ilmiy izlanishlari asosidagi ma’lumotlariga ko’ra mehnatga 
qobliyatli axolining har 100 tasidan, atigi 7 kishi xaqiqiy tadbirkor bo’lib chiqadi. 
Biznesmen bo’lib yuradiganlar esa ko’p. Biznes - «Ish», «kommertsiya» demakdir. 
Amerikacha biznes - bu jamiyat talablarini va xoxishini qondirish uchun ishlab 
chiqarish tizimidir. Biznes - bu mashshaqatli va foydali ishdir».
Tadbirkorlik mulkiy munosabatlar doirasida
yuz beradi
. Mulkchilik turli - 
tuman bo’lganidek tadbirkor ham bir xil emas. 

---

20
Tadbikorlikning muhim xususiyatlari (belgilari yoki tomonlari) 
quyidagilar: 
♦ 
mustaqillik; 
♦ 
tavakkalchilik; 
♦ 
mustaqil fikrlash; 
♦ 
o’z kuchiga ishonish; 
♦ 
yaratuvchanlik, navatorlik kobiliyati; 
♦ 
tinimsiz izlanish; 
♦ 
tashabbus ko’rsatib ishlash; 
♦ 
uddaburonlik. 
♦ 
mulkiy munosobatlarning ishtirokchisi bo’lish, ishlab chiqarish omillarining 
barchasiga yoki ba’zi biriga va yaratilgan tovarlarga egalik qilish. 
♦ 
javobgarlikni xis etish.
♦ 
iqtisodiy erkinlik, xo’jalik faoliyati turini tanlash, uni resurslar bilan ta’minlash, 
oldi-sotdi ishlarini yuritish, ishlab chiqarishni boshqarishda erkinlik. 
♦ 
iqtisodiy xatti-xarakatlar uchun ma’suliyatni o’z zimmasiga olish: ish natijasiga 
javob berish, tavakkal qilib ish yurita olish, iqtisodiy xatarli ishga qo’l urush. 
♦ 
foyda olishga intilish: foydaga erishish chora-tadbirlarini ko’rish, olingan foydani 
o’z bilganicha ishlatish. 
♦ 
tijorat siriga ega bo’lish: biznesga oid va o’zgalarga
♦ 
raqobat kurashida qatnashish: bozorda amal qiluvchi qoidalarga rioya etgan holda 
halol raqobatda qatnashib, uning g’irrom, yovvoyi usullaridan voz kechish. 
♦ 
halollik bilan ish yuritish, qalloblik, g’irromlik va aldamchilikka moyil 
bo’lmaslik. Obro’ (imij)ga ega bo’lish, boshqalarga ishonish va boshqalar 
ishonchini qozonib shon-shuxrat orttirish, firma nomini e’zozlab, unga putur 
etkazmaslik, firmani obro’sizlantirmaslik. 
♦ 
tashqi muhit (soliq va boshqa tashkilotlar), o’z xodimlari va hokozalar) bilan 
yaxshi munosabat o’rnatish. 

---

21
Qadim-qadimdan xalqimiz xunarmadchilik, savdo-sotiq ishlari bilan mashg’ul 
bo’lib kelganlar. Masalan, ko’pchilik, qandolatchilik, duradgorlik, maxsido’ztlik, 
etikdo’ztlik, misgorlik, chegachilik, zargarlik, zardo’ztlik, novvoychilik, to’quvchilik, 
dehqonchilik, chorvochilik kabi kishilarning xilma-xil talablarini qondiradigan ishlar 
bilan band bo’lib o’z kasblari nom chiqarib kelganlar.