E. Egamberdiev

Korxona faoliyatiga tegishli O’zbekiston 
Respublikasi qonunlarida tadbirkorlarni erkinligi va ularni hohlagan faoliyat 
turi bilan shug’ullanishi mumkinligi ko’rsatilgan. 
Xaridorlar ham, ishlab 
chiqaruvchilar ham, hom-ashyo sotuvchilar ham o’z faoliyatlarida erkindirlar. 
Shunday ekan nima uchun iqtisodiyot betartib rivojlanib ketmaydi degan savol 
tug’iladi. Bunga sabab bozor qonunlarini amal qilishdir. «Mulkni davlat tasarrufida 
chiqarish va xususiylashtirish to’g’risida»gi qonun Respublikamizda mulk shakllarini 

---

50
rivojlantirishda muhim ahamiyatga egadir (CAPut!’ noyabr 1999 yil). 
Xususiylashtirish ishlarini amalga oshirish tartibi shu qonunning 8,10,11,12,13,14,15 
moddalarida aks etirilgan. Masalan, 13 moddada davlat tasarrufidan chiqarish va 
xususiylashtirish printsiplvri, qoidalari berilgan; 6-modda esa mulkni davlat 
tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirishning shakllari, shart-sharoitlari 
ko’rsatilgan. Korxonani xususiylashtirishga tayyorlash esa 9 moddada ko’rsatilgan. 
O’zbekiston iqtisodiyotida nodavlat sektorining asosiy ko’rsatkichlar bo’yicha 
xissasi quydagilar bilan xarakterlanadi. 

---

51
3-jadval 
Davlat va nodavlat korxonalarining ko’rsatkichlar bo’yicha salmog’i 
(%)
Davlat sektori 
Nodavlat sektori 
№
Ko’rsatkichlar 
1999y. 2002y. 1999y. 2002y.
1
1. Korxonalar 
soni 
25,4 
--- 
74,6 
--- 
2. Band bo’lganlar soni 
30,6 
23,2 
69,4 
76,8 
3. Milliy mahsulot hajmi 
56,2 
26,7 
43,8 
73,3 
4. Sanoat 
mahsuloti 
49,8 
28,6 
50,2 
71,4 
5. Qishloq xo’jaligi mahsuloti 
4,9 
--- 
95,1 
100 
6. Pudrat ishlari hajmi 
39,0 
--- 
61,0 
--- 
7. Chakana tovar aylanishi hajmi 
6,2 
--- 
93,8 
100 
Kichik va o’rta tadbirkorlik iqtisodiy yangilanishning bosh omili hisoblanadi, uning 
imkoniyatlari iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishga qo’shgan hissasi bilan o’lchanadi. 
Respublikamizda kichik va o’rta korxonalari bozor sharoitiga tez moslashib, ishlab 
chiqarishni kengaytirib bormoqda. Buni 4-jadvaldan ko’rish mumkin. Jadvaldagi 
ma’lumotlar shuni ko’rsatib turibdiki, mamlakatimiz iqtisodiyotida kichik va o’rta 
biznesning salmog’i va mavqei yildan-yilga oshib bormoqda. 
O’tgan yillarda xususiy sektorning iqtisodiyotdagi salmog’ini yanada 
oshirishga qaratilgan chora-tadbirlar izchil davom ettirildi. 
1
J. «O’zbekiston iqtisodiyoti axborotn omasi» 4/2003. 40-41 b.

---

52
4-jadval