Дядя Горгудун мязар йери щаггында

Key words: Azerbaijan, Dede Gorgud, epos, poetry, character, motif, folklore, poem.
Низами Мурадоглу
СОВРЕМЕННАЯ АЗЕРБАЙДЖАНСКАЯ ПОЭЗИЯ И “КНИГА ДЕДЕ КОРКУТ”
Резюме
Одним из наиболее важных аспектов современной поэзии, которая соединяет фоль­клор, «Книга Деде Коркутa" для обозначения символов и мотивов . Использование образов и мотивов для усиления влияния эпической поэзии стало традицией. В частности, появилась оживление в этой области приобретением независимостьи Азербайджанской Республики. В нас­­то­ящее время поэты страны в своих стихах очень часто обращаются к образом и мотивом “Книга Деде Коркута” и широко используют поэтический язык и формулы книги.
В статье на основе примерах из произведений современных поэтов, попытались опре­де­лить местонахождение традиций “Книга Деде Коркута” в нашей поэзии.
Ключевые слова: Азербайджан, Деде Коркут, эпос, поэзия, образ, мотив, фольклор, стих
Nuranə Kərimova
AMEA Folklor İnstitutunun doktorantı
e-mail: [e-mail]
"KİTABİ-DƏDƏ QORQUD" EPOSUNDA OĞUZ İGİDLƏ­RİNİN SƏFƏR YOLU: KOSMOSDAN XAOSA VƏ YA ƏKSİNƏ KEÇİD
Özət
İllər boyu tədqiqat obyektinə çevrilmiş "Kitabi Dədə Qorqud" eposu xalqın tarixi, həyat tərzi və bəddi-estetik təfəkkürünü özündə inikas etdirən poetik söz abidəsidir.
Məqalədə Oğuz igidlərinin epik mətn strukturundan irəli gələn horizontal və vertikal istiqamət­lərdə olan səfər yolu, səfər motivinin igidlərin bir statusdan başqasına keçməsində -status dəyişmədə və qəhrəman obraz yaratmada oynadığı rol, edilən səfərlərdə ilkin səbəb və onun nəticəsi, xaotik və­ziyyət ­– nizamsızlıq yaradan detallar, mifik səfərlərin spesifik xüsusiyyətləri, şərab və yuxunun bir dünyadan o biri dünyaya adlama vasitəsi olması və mifik səfərlərdə inisiasiya prosesindən keçmə kimi detallar tədqiqata cəlb olunmuş və hər bir boy bu istiqamət üzrə araşdırılmışdır. Edilən səfərlər tip bölgüsü ilə üç qrupa ayrılmış, onları birləşdirən və fərqləndirən elementlər aydınlaşdırıl­mışdır. İgid­lə­rin Oğuzdan kafir elinə, ov üçün uzaq sərhədlərə etdiyi bütün səfərlər mifoloji təfəkkür baxımından kosmosdan kənarda-xaosda cərəyan etdiyindən bu yol ümumən, Kosmos və Xaos yolu adlan­dırılmış və əsasən, onları birləşdirən sərhəd məkan və vasitə kimi göstərilmişdir. İgidlərin etdiyi səfərlər qra­fiklərlə aydın şəkildə izah edilmişdir. Tədqiqatın bu istiqamətdə aparılması eposun daha da dərindən öyrənilməsində yardımçı olacaqdır.