Dutor cholg`usida milizmlar ustida ishlash uslublari. Reja: Dutor haqida umumiy ma`lumotlar. Tovush uning yozilishi va xususiyatlari

Dutorda tovushlarning joylashuvi.

Nota yo’liga yozilgan har bir notaga dutor dastasidagi ma’lum bir parda to’g’ri
keladi.
Pastdagi raqamlar ikkinchi tor pardalaridagi tovushlarning joylashgan o’rnini
ko’rsatadi.Yuqoriga raqamlar birinchi tor pardalaridagi tovushlarning joylashgan
o’rnini ko’rsatadi.Birinchi misolda bosh pardada sozlangan dutor notalarining
joylashuvi, ikkinchi misolda esa o’rta pardada sozlangan dutor notalarining
joylashuvi ko’rsatilgan.
1-misol.Dutorda notalarning joylashuvi.
Yuqori tomonga qo’yilgan barmoqlar shu turishida RE notasini birinchi barmoq
bilan birinchi LYA torining beshinchi pardasida olish, SI notasini uchinchi barmoq
bilan MI torining yettinchi pardasida oilshkerakligini ko’rsatadi:
29
O’rta pardada sozlashda yuqori tomonga qo’yilgan barmoqlar RE notasini birinchi
barmoq bilan birinchi LYA torining beshinchi pardasida olish, SOL ni katta
barmoq bilan ikkinchi RE torining beshinchi pardasida olish kerakligini ko’rsatadi.
Tovush cho’zimi.
Sanoqning sekin-tezligi ijro etilayotgan pyesaning xarakteriga bog’liq: ohangdor,
ravon va osoyishta kuy sekin sanashni va aksincha, jadal ijro etilayotgan pyesa esa
tez sanashni talab qiladi.
Chorak nota cho’zimini bir tekisda osoyishta qadam tashlash o’lchamiga
tenglashtirish mumkin.
Nimchorak notalar chorak notalarga qaraganda ikki baravar tez ijro etiladi.
Nimchorak notalar shtiliga dumcha qo’shilgan cho’ziqroq qora nuqta shaklida
yoziladi:
Yonma-yon turgan bir necha nimchorak notalar, odatda, gorizontal chiziq
(bog’lovchi) bilan birlashtiriladi.
30
Pyesani bir tekisda chalish uchun yordamchi vosita sifatida ovoz chiqarib
sanash qabul qilingan. Bunda “bir” deganda birinchi nimchorak, “ i “ deganda
ikkinchi nimchorak olinadi.