|
Tabiatda oltin qaerda
Birlamchi omonatlar toshli qobiqlardan yoki shaxtalardan qazib olinadigan oltin bilan qoplangan tog 'jinslari. Eng keng tarqalgan bu martaba qazib olish usuli. Bunday konlarni boy tog 'qurilishi va vulqonlarning faol tarixi bo'lgan hududlarda qidirish kerak, chunki bu qimmatbaho metallarning konlarini tashkil etuvchi tog' jinslarining erishi va harakati jarayonlari. Bugungi kunda qazib olingan oltinning asosiy hajmi dastlabki konlardan olingan.
Bo'sh omonatlar tabiatdagi oltin bugungi kunda juda emirilmoqda. Ular daryolar va daryolar bo'yida oltin bilan qoplangan xarsangtoshlardir. Tog' jinslarining yo'q qilinishi va eroziyasi natijasida hosil bo'lgan, keyinchalik oltin zarralarini quyish va cho'ktirish. Bunday konlarning o'ziga xos xususiyati mahalliy metalning mavjudligi.
Tarixdagi eng katta nugget Avstraliyada ikkinchi yarmida topilganXIX asr, unda toza oltinning og'irligi taxminan edi 90 kg... Taxminan ikkinchi eng katta tortish 70 kg... Nuggetlar orasida rus rekordchisi juda ko'p edi 36 kg.
Bugungi kunda oltin qazib olish juda uzoq vaqt va mehnat talab qiladigan jarayon bo'lib, juda oz miqdordagi qimmatbaho metalni olish uchun ulkan jinslarni qayta ishlashni talab qiladi.
Tovoqlar yordamida qo'lda suzuvchi alyuvial placerlarni qazib olish
Sayyoramizda oltinni hamma joyda topish mumkin, u daryo va dengiz suvlarida ham mavjud. Biroq, konsentratsiya ko'pincha shu qadar ahamiyatsizki, elementni qazib olish shunchaki iqtisodiy jihatdan mumkin emas.
Dastlab, qimmatbaho metallarni qazib olishning asosiy usuli shlaklarni qazib olish edi. Ekstraksiya juda oddiy usul bilan, tosh massasini maxsus patnisda qo'l bilan yuvish orqali amalga oshirildi. Oltin ko'p tog 'jinslaridan og'irroq bo'lgani uchun, u kosaga joylashdi. Qadim zamonlardan beri ular shaxtalarda qazib olishgan. Bugungi kunda oltin qanday qazib olinadi, uni toshdan olish uchun qanday texnologik jarayonlar qo'llaniladi?
Hozirgacha qadimgi reklamalar Misr cho'llarida saqlanib, chuqurlikka etgan 100 metrgabu erda oltin qazib olingan 2000 yil oldin.
Zamonaviy tog'-kon sanoatida barcha ishlov berish mexanizatsiyalashgan va ixtisoslashtirilgan uskunalar ishtirokida amalga oshiriladi.
Placers ishlab chiqarish uchun texnologik zanjir quyidagicha:
daryo tubining burilishi;
qirqish ishlari (tog 'jinslarining yuqori qatlamini olib tashlash);
oltinli tosh qazib olish;
flushing;
tozalash;
boyitish;
remelting.
Sovuq mintaqalarda bunday ishlab chiqarish mavsumiydir, qishda esa yuvish to'xtaydi.
Ommaviy ishlab chiqarish birlamchi konlarni o'zlashtirishda amalga oshiriladi ochiq (mansab) yoki yopiq (meniki) yo'l(sm. .
Oltinli tosh, shuningdek, qazib olish, oltinni aralashmalardan ajratish va ajratish bosqichidan o'tadi.
Oltin quyma quyish jarayoni
Oltinni qazib olishning butun jarayoni uning fizik va kimyoviy xususiyatlariga asoslanadi. Eng qadimiylaridan biri simobni ishlatishdir. Shu tarzda qadimgi Rim davrida qimmatbaho metal zarralari ajratib olingan. Tosh qazilgan va maydalangan, shundan so'ng unga simob qo'shilgan. Oltinli loy bilan qotishma (amalgam) hosil qildi. Keyin simob distillangan va loyni qayta ishlashga ruxsat berilgan. Oltin qazib olishning bu usuli faqat juda boy konlarda mumkin, bugungi kunda u deyarli qo'llanilmaydi.
Oltin gravitatsiyaviy differentsiatsiya bilan ajratiladi, bunda qazib olingan tosh tegirmonda quyma temir sharlar bilan maydalanib, sentrifuga yuboriladi. Santrifüj kuchi ta'siri ostida, asosiy toshdan qimmatbaho metallarning og'ir zarralari ajralib chiqadi.
Oltinning kimyoviy xossalariga asoslangan boshqa usullar mavjud, masalan siyanizatsiya yoki tanlab eritmaga o'tkazish.
Ular, shuningdek, qadimgi ishlanmalarning axlatxonalarida asil metalni qidirmoqdalar. Bunday tekshiruvlarning elementar usuli zamonaviy metall detektorlardan foydalanish hisoblanadi.
Mashhur depozitlar asta-sekin kamayib bormoqda va kompaniyalar ilgari rentabel deb topilgan omonatlarni ishlab chiqara boshladilar. Bu oltinni qazib olish va qazib olish texnologiyasini rivojlantirishga yordam beradi.
Oltin qadimgi davrlardan beri qimmatbaho metal hisoblanib kelgan: shunga qaramay, undan zargarlik buyumlari yasalgan va tangalar zarb qilingan. Oltinning miqdori uning jamiyatdagi mavqeini va mavqeini aniqladi. Hozirgi vaqtda metal jahon hamjamiyati tomonidan quyidagi sohalarda qo'llaniladi:
zargarlik ishlari - qazib olingan mineralning yarmi mahsulot ishlab chiqarishga sarflanadi;
yirik banklarning kapitali - jiddiy moliyaviy institutlar zaxiralarining bir qismi banklarda saqlanadi;
sanoat - elektronika, stomatologik protezlar, kosmik parvozlar uchun uskunalar va boshqalar uchun;
investitsiya - material narxining doimiy o'sishi uni foydali yo'nalishga aylantiradi.
Bugun aniqlangan oltin zaxiralari, dastlabki ma'lumotlarga ko'ra, 55 ming tonnani tashkil etadi. Aslida, juda qimmatbaho metal bor, ammo u oz miqdordagi konsentratsiyali holatda va u hali qazib olishga yaroqli emas.
Shakllanish va lokalizatsiya jarayoniga qarab, birlamchi (birlamchi) va ikkilamchi (yo'ldosh) konlar ajratiladi. Keling, ushbu bo'linish haqida batafsilroq gaplashaylik.
Do'stlaringiz bilan baham: |
