Dunyo tillari tizimida o‘zbek tilining tutgan o‘rni hozirgi kunda yer yuzida o‘n milliarddan ko‘proq

Ko‘P NUQTA VA UNING Qo‘LLANILISHI

Ko‘p nuqta XIX asrning ikkinchi yarmidan boshlab o‘zbekcha matnlarda ishlatila boshlangan. 1876-yildan e’tiboran «Turkiston viloyati­ning gazeti» da muntazam qo‘llangan.

Ko‘p nuqta quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:

1. Mazmunan tugallanmay qolgan gaplar oxirida.

To‘ra biroz o‘ylab turgach, podshoning devordagi suratini, so‘ngra o‘zining yelkasidagi pogonini ko‘rsatdi.

— Mana shu imperiya... .

Miryoqub hech narsa anglamadi. (A. Cho‘lpon)

2. So‘zlovchining cheksiz his-hayajonini, beqiyos tabiat manzaralarini ifodalash uchun.

Do‘xtir ayol og‘iz berkitib piq-piq yig‘ladi.

— Men... men O‘zbekistonda besh-olti yil ishlab edim, — deya yig‘ladi. — Bechora xalq-a, bechoragina xalq-a.. (T. Murod). Qish... Butun atrof oppoq libosda...

3. Matn (jumla) qisqartirilsa.

— Anovi kuni menga bir oyat aytib edingiz?

— Xo‘sh, xo‘sh?

— Ilkimdin kelguncha... — deb boshlanar edi.

— Ha-ha, bo‘tam, lekin bu oyat emas, hazrat Navoiyning hikmat­laridur. (X. To‘xtaboev)

4. Fikr bo‘lib-bo‘lib ifoda qilinsa yoki duduqlanib aytilsa.

Muhammadyor yolg‘iz:

— Turkistonda birinchi m...m...m... artaba tia... t... t... tr, — dedi-da, fikrg‘a toldi. (A. Cho‘lpon)

5. Suhbatdoshining gapi javobsiz qoldirilsa.

— Manavi dub eshiklaringizni yelkamda tashib kelganman. Tushun­dingizmi?

— ...

— Tushundingizmi, deyapman? (X.Sultonov)

6. Tushirib qoldirilgan harf, so‘z yoki boshqalar o‘rnida.

Nuqtalar o‘rniga kerakli harfni qo‘yib ko‘chirib yozing.

Xayri...x, a...loq, ...abar.