Dunyo kartalarini tuzishda ishlatiladigan to’g’ri burchakli

МАКТАБ ЎҚУВ АТЛАСЛАРИ ВА УЛАРДАН ФОЙДАЛАНИШ.

Мактаблар учун нашр қилинаетган деворий карталар ўқувчиларнинг синфдан, мактабдан ташқари мустақил ишлаши учун бирмунча ноқулай ,чунки уларни олиб юриш хохлаган жойларида фойдаланиши қийин.Шунинг учун хар бир синф прогграммаси, дарслиги ,ўқувчининг ёши ва билими даражасига мослаб ўқув атласлар нашр қилади. Мактаб атласлари ўқувчининг мактабда ҳам,синфда ҳам , тўгаракда ҳам қўлланишига ҳам мўлжалланган бўлиб,мазмун жихатдан дарсликдан қолишмайди,дарслик мазмунини тўлдиради. Шу билан бирга улардан амалий машғулотлар ўтказишда ҳам қўлланилади.Атласлар мустақил билим манбаи хисобланади.География дарсларида карта ва атласлардан ҳар доим ҳамма темаларни ўтишда дарслмк билан бирга қўшиб фойдаланилади.Лекин дарсликка нисбатан карталар бирмунча мураккаброқ.Ўқишни билган ўқувчи дарсликни ўқиб ,

Унинг мазмунини тушуниболиши мумкин.Лекин ўқишни билган карталарни тушунавермацди,бунинг ичин картанинг тмлмни билиш керак.Картада тасвирланган объектни ёзувига қараб,қаерда нима борлигини,баъзан қанча борлигини хам билиш мумкин.Лекин картадан географик объектни ўқиб,тушуниб,мулохаза қилиб ,унда тасвирлвнгвн воқеа ва ходисани хам билиш мумкин.Масалан ; картадаги худудда ёғин-сочин кам бўлиши,иқлим иссиқ еканлаги хақида хулоса чиқариш мумкин.
Картани ўқий билишни ўқувчиларга бошланғич синфлардан бошлаб ўргатиш лозим.


КАРТАЛАРНИ ОДДИЙ УСУЛДА ТАЙЁРЛАШ

География дарсларида баъзан унча мураккаб бўлмаган карталарни тузишга тўғри келади.Бундай карталар ишлаш ўқувчилар дарсларда олган билимларни мустаҳкамлайди, чуқурлаштиради,картаси тузилаётган жойни ўқувчилар мукаммалроқ билиб олишади.Биз қуйидаги қўлбола карта чизиш усуллари тўғрисида тўхталиб ўтамиз.

Қўлбола карта тайёрлашда қуйидаги усулдан фойдаланилади.
1.Нусха кўчмриш
2.Катталаштириш ёки кичайтириш
3.Тайёр картографикк асосга тушириб чизиш.
4.Картографикк тўр чизиб ,карта тайёрлаш.
5.Картосхемаларни расм йўли билин чизиш.