Dunyo iqtisodiyotga integratsiyalashish Xalqaro Valuta fondi Jahon banki, Osiyo taraqqiyoti banki kabi xalqaro moliya tashkilotlar faoliyatiga qatnashish bir qancha qoidalarga rioya qilishni talab etadi

Inflatsiya darajasining o'zgarishi. Inflatsiya (inflation) deb iqtisodiyotdagi narxlar umumiy darajasining barqaror va doimiy ravishda oshishiga aytiladi.

Iqtisodiyotdagi barcha tovarlar va xizmatlar o'rtacha narxlarining oshishini alohida tovarlar va xizmatlar nisbiy narxlarining o'zgarishidan farqlash lozim. Odatda, narxlaming umumiy oshishi nisbiy narxlar tarkibining o'zgarishi bilan kuzatiladi, lekin nisbiy narxlaming o'zgarishi emas, balki faqat narxlaming umumiy oshishi inflatsiya hisoblanadi. Eng muhim tovarlardan biri (masalan, neft) nisbiy narxining o'zgarishi, hukumat tomonidan ko'rilgan iqtisodiy siyosat choralari uning o'sishiga to'sqinlik qilishi mumkin bo'lsa-da, ko'pincha umumiy inflatsiyaga olib keluvchi jarayonni keltirib chiqarishi mumkin. Narxlar darajasining bir yo'la oshishi bilan asosiy inflatsiyani farqlash zarur. Masalan, narxlaming ko'rsatmali oshisl;ti dastlab ular umumiy darajasining oshishiga olib keladi. Biroq bu, o'z navbatida, asosiy yoki bazaviy inflatsiyani shartsiz ravishda tezlashtirgan holda nisbiy narxlaming zarur o'zgarishlarini keltirib chiqaradi. Asosiy inflatsiya narxlar va aksiz soliqlarining ko'rsatmali

oshishi yoki valuta kursining diskret pasayishi kabi voqealar tufayli kelib chiqqan g'ayrioddiy bir yo'la oshishlarni hisobga olmagan holda narxlar umumiy darajasining muhim o'zgarishlarini aks ettiradi. Ko'plab tovarlar va xizmatlar narxlariga bir qator diskret tuzatishlar kiritilishiga olib keluvchi tarkibiy o'zgarishlar va islohotlar amalga oshirilayotgan o'tish iqtisodiyotiga ega bo'lgan mamlakatlarda mutaxassislar o'z e'tiborini inflatsiya ko'rsatkichiga emas, balki inflatsiya sur'atlariga qaratishlari lozim.

Ayrim tovarlar, ayniqsa, energiya manbalari kabi muhim mahsulot narxlarining bir yo'la oshishi, shubhasiz, butun iqtisodiyotda narxlar (va ish haqi) oshishlarining seriyasini keltirib chiqarishi mumkin. Agar pul-kredit siyosati yetarlicha qat'iy bo'lmasa, u holda narxlar darajasining bir yo'la oshishi inflatsiyaning barqaror o'sishiga aylanishi mumkin (bunday inflatsiya xarajatlaming o'sishi orqali bilan bog'liq inflatsiya deyiladi). O'tgan asming 90-yillari boshida neft va gaz uchun birinchi marta jahon bozori narxlari bo'yicha to'lashga majbur . bo'lgan ko'plab o'tish iqtisodiyotiga ega mamlakatlar boshidan kechirishiga to'g'ri kelgan, nisbiy narxlar darajasidagi farqlar tufayli sodir bo'lgan ruhiy larzalar bunga yaqqol misol bo'ladi. Bir qator mamlakatlarda energiya manbalari narxlarining o'sishi energiya manbalari narxlarining oshishi boshqa narxlar va ish haqining o'sishi hisobidan qoplanganligi tufayli inflatsiya

«xurujlarini» keltirib chiqardi. Ayni paytda ayrim mamlakatlar qat'iy moliyaviy siyosatning amalga oshirilishi va aholining nisbiy narxlarga tuzatishlar kiritish davrida real daromadlarning vaqtinchalik qisqarishini qabul qilishga tayyorligi tufayli inflatsiyani nazorat ostiga olishga erishdi.

Narxlar dinamikasini tahlil va prognoz qilish iste'mol narxlar qilish indeks va YalM deflyatori kabi narxlar indekslarini hisoblash orqali amalga oshiriladi.