Метаморфик тоғ жинслари структураси деб нимага айтилади?
Умуман метаморфик жинслар учун сланецли ва кристалли структура характерли (137-расм) Сланецли структурада метаморфик жинслар аниқ ифодаланган варақсимон ажралишга (сланецлар, гнейслар) эга. Кристалли структурада эса - кристалли тузилишли (мармар, кварцит ва б.) бўлиб, айниқса доналарнинг варақли, тангачали, игнасимон ва таблеткасимон шакллари характерли, баъзан ҳолларда улар кристалл-доналидир. Метаморфик жинсларнинг яширин кристалли ва унга ўтувчи турлари ҳам мавжуд бўлиб, баъзи участкаларида бирламчи жинслар нокристалли тузилишга эга. Бирламчи жинсларнинг қолдиқ структуралари реликтли структура деб аталади. Доналарининг катталиги бўйича йирик кристалли (доналар диаметри 1 мм дан катта), ўрта кристалли (0,25 дан 1 мм гача) ва майда кристалли (0,25 мм дан кичик) структуралар ажратилади
Метаморфик тоғ жинслари текстураси деб нимага айтилади?
Метаморфик жинсларнинг текстуравий хусусиятлари энг муҳим аниқловчи белгилари бўлиб саналади. Доналарнинг ўзаро жойлашуви ва турига кўра қуйидаги текстуралар ажратилади: -яхлит – тоғ жинсида минерал доналар зич бириккан (жинслар текстураси бунда ҳам йўл-йўлли, тартибсиз ёки гнейсли бўлиши мумкин); -сланецли – тангачасимон, таблеткасимон ёки чўзинчоқ минерал доналарнинг параллел жойлашиши; - очколи ёки линзасимон - тоғ жинсларида одатда тарқоқ ҳолда ранги бўйича ажралиб турувчи йирикроқ овал доналар ёки агрегатлар (138-расм); -гнейсли - тангачали доналар миқдори кам бўлганда таблеткасимон минералларнинг параллел жойлашиши; -йўл-йўлли - турли қалинликдаги ва ўзгача минерал таркибдаги қамбарларнинг ўзаро алмашиниши; -плойчали - тоғ жинсларида жуда майда бурмалар мавжуд бўлганда;
-толали - тахминан бир йўналишда чўзилган толасимон ва игнасимон минераллар; -тартибсиз - одатда думалоқ-нотўғри шаклдаги доналарнинг мўлжалланмай жойлашиши.
Метаморфик тоғ жинслари алоҳидалиги деб нимага айтилади?
Алоҳидалик. Метаморфик жинслар магматик жинслардан алоҳидалик шакллари бўйича фарқ қилади. Уларда сланецланишнинг ривожланиши туфайли чўкинди қатламли жинслардаги алоҳидаликка ўхшашлик сақланиб қолади. Уларда кливаж, яъни кўп қисми сланецланишга параллел бўлган майда дарзланиш алоҳидалик, кенг ривожланган бўлади. Сланецланиш кливаж текислигида юзага келади, чунки уларнинг иккаласи ҳам биртомонлама босимда тоғ жинсларида учрайдиган сиқувчи кучларга перпендикуляр йўналишда минералларнинг мўлжалланиб қолиши натижаси ҳисобланади. Кливаждан ташқари кливажнинг йўналишига ва юзасига перпендикуляр, йўналишига параллел алоҳидалик дарзликлари ҳосил бўлади. Шу туфайли тектоник деформация натижаси сифатида парчаланиш параллелепипедлари вужудга келади. Яхлит жинсларда унча аҳамиятли бўлмаган диагонал алоҳидалик дарзликлари ҳам юзага келади. Булардан ташқари сланецларда қаламчали алоҳидалик кўп учрайди (139-расм)
Do'stlaringiz bilan baham: |