Dts talablari asosida o‘quvchilar

MSNIni o‘tkazish jadvali

(Ikki haftada bir soat bo‘lgani uchun bir o‘quv yilida 2 marta MSNI o‘tkaziladi).

	MSNI 1	MSNI 2
M SNIlarni o‘tkazish muddati	8 dars	15 dars
MSNIlarni o‘tkazish shakli	yozma yoki test	yozma yoki test
Ishga berilgan vaqt	25 min	25 min
BKM elementlari soni	15 yoki 25	25 yoki 35
MSNI ni baholash tizimi	5 ballik	5 ballik

5-sinf INFORMATIKA fanidan tahminiy ish reja va har bir darsda o‘quvchilar o‘zlashtirishi lozim bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malakalar

Mavzu	Bilim	Ko‘nikma	Malaka
1-dars. Хavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya-gigiyena talablari	Хavfsizlik texnikasi qoidalari sanitariya-gigiyena talablari	Xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish Sanitariya-gigiyena talablariga amal qilish
	2	2	0
2-dars. Kompyuter. Kompyuterning asosiy qurilmalari va vazifalari	Kompyuterning asosiy bo’laklari (monitor, klaviatura, sistema bloki) Kompyuterning tashqi xotirasi Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari	Kompyuter qismlarini ajrata olish Kompyuterni ishga tushirish Kompyuterda ishni tugallash
	3	3	0
3-dars. Windows haqida	Dastur Operatsion sistema Fayl Papka Windows Ish stoli	Kompyuterning qattiq va yumshoq qismini ajrata olish Windows ish stolidagi elementlarni ajrata olish
	6	2	0
4-dars. Windows muhitida ishlash	Fayl va papkani ochish Oynani siljitish va o’lchamini o’zgartirish Yangi papka hosil qilish Yorliq, fayl yoki papka nomini o’zgartirish	Fayl va papkani ochish Oynani siljitish va o’lchamini o’zgartirish Yangi papka hosil qilish Yorliq, fayl yoki papka nomini o’zgartirish
	4	4	0
5-dars. Windows muhitida ishlashga oid mashqlar		Windows muxitida ishlash ko’nikmasiga ega bo‘lish
	0	1	0
6-dars. Klaviatura bilan tanishuv	Klavishlar turlari (belgilarni kiritish klavishlari, maxsus vazifali klavishlar, yurgichni boshqarish klavishlari, funksional klavishlar, indikatorlar)	Klaviaturada harflarni kiritish holatlarini o’z-gartirish (kirill, lotin) Klaviaturada belgilarni kiritish Yurgichni boshqarish
	1	3	0
7-dars. Klaviatura trenajerida mashqlar		Klaviaturada ishlash
	0	1	0
8-dars. Klaviatura trenajerida mashqlar		Klaviaturada ishlash
	0	1	0
9-dars. Kompyuterdagi kalkulyatordan foydalanish	Kalkulyatordagi tugmalarning vazifasi Kalkulyatordagi menyularning vazifasi	Kalkulyatorni ishga tushirish Kalkulyatorda amallar bajarsih
	2	2	0
10-dars. Paint dasturi haqida	Paint dasturi oynasidagi elementlar Fayl, tahrir, ko’rinish va rasm menyulari amallari	Paint dasturini ishga tushirish Paint dasturi menyularidagi amallarni tanlash Palitra yordamida rang tanlash
	2	3	0
11-dars Paint uskunalar paneli va undan foydalanish	Paint dasturi uskunalar panelidagi uskunalar vazifasi (qalam, mo’yqalam, o’chirg’ich, purkagich, ellips, to’g’ri to’rtburchak, to’g’ri chiziq, egri chiziq) Paint dasturida rasmni saqlash imkoniyati	Paint uskunalaridan (qalam, mo’yqalam, o’chirg’ich, purkagich, ellips, to’g’ri to’rtbur-chak, to’g’ri chiziq, egri chiziq) foydalanish Paintda chizilgan rasmni saqlash
	2	2	0
12-dars Paintda amallar bajarish	Paint dasturi uskunalar panelidagi uskunalar vazifasi (matn, ixtiyoriy yoki to’rtburchak sohani belgilash) Paint dasturida matn yozish usullari Rasmni belgilangan qismi, bufer	Paint uskunalaridan foydalanish (matn, to’rtburchak sohani belgilash) Paint dasturida matn yozish Paint dasturida nusxa ko’chirish, joylashtirish, rasmni og’dirish va burish
	3	3	0
13-dars Paintda rasmlarni qayta ishlash	Tahrir menyusi bo’limlari (faylga nusxalash, fayldan joytlashtirish) Rasm meyusining shaffof bo’lmagan fon amali	Paint dasturida rasmlar ustida amallar bajarish (rasm qismini faylga nusxalash, rasmlarni birlashtirish)
	2	1	0
14-dars Paintda amaliy vazifalar bajarish			Paintda sodda rasmlar hosil qilish
	0	0	1
15-dars Kompyuter o’yinlari haqida	Kompyuter o’yinlari turlari (arkade, scrollers, simulation, strategy, sport, adventure, puzzle, o’quv-o’rgatuvchi)	“Memory” dasturida o’ynash
	1	1	0
16 -dars “Puzzle” va “So’z yasash” o’yinlari	Puzzle, o’quv-o’rgatuvhchi o’yinlar	“Puzzle” o’yinida o’ynash “So’z yasash” o’yinida o’ynash
	1	2	0
17-dars Takrorlashga doir topshiriqlar			Sichqonchadan foydalanish
	0	0	1
Jami	29	31	2

1-MSNIning yozma ish ko‘rinishiga namuna
1-variant

1. Kompyuterning asosiy qurilmalari haqida ma’lumot bering.

2. Windows va uning muhiti haqida ma’lumot bering.

3. Xavfsizlik texnikasi qoidalari haqida ma’lumot bering.

1-variantda quyidagi BKMlar nazorat qilinadi:

1-topshiriqda: Kompyuterning asosiy bo’laklari (monitor, klaviatura, sistema bloki) haqida (4 ta BKM).

2-topshiriqda: Windows, ish stoli, fayl, papka, yorliq haqida (9 ta BKM).

3-topshiriqda: Xavfsizlik texnikasi qoidalari haqida (2 ta BKM).

2-variant

1. Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari haqida to’liq ma’lumot bering.

2. Klaviatura haqida ma’lumot bering.

3. Sanitariya-gigiyena talablari haqida ma’lumot bering.

2-variantda quyidagi BKMlar nazorat qilinadi:

1-topshiriqda: Kompyuterning qo’shimcha qurilmalari haqida (sichqoncha, printer, karnay va quloqchin) (5 ta BKM).

2-topshiriqda: Klavishlar turlari (belgilarni kiritish klavishlari, maxsus vazifali klavishlar, yurgichni boshqarish klavishlari, funksional klavishlar, indikatorlar) haqida (7 ta BKM).

3-topshiriqda: Sanitariya-gigiyena talablari haqida (3 ta BKM).

2-MSNIning yozma ish ko‘rinishiga namuna
1-variant

1. Kalkuyator imkoniyatini tushuntiring.

2. Kompyuterda tabiat manzarasini chizib bering
1-variantda quyidagi BKMlar nazorat qilinadi:

1-topshiriqda: Kalkulyatordagi tugmalarning vazifasi, menyularning vazifasi, ishga tushirish amallar bajarsih (7 ta BKM).

2-topshiriqda: Paint dasturi va uskunalar paneli (15 ta BKM), papkaga saqlash (3 ta BKM).
2-variant

1. Kompyuter dasturlari haqida ma’lumot bering.

2. Kompyuterda sodda shakllar yordamida robot rasmini chizing.
2-variantda quyidagi BKMlar nazorat qilinadi:

1-topshiriqda: Kompyuter dasturlari haqida ma’lumot (10 ta BKM).

2-topshiriqda: Paint dasturi va uskunalar paneli (12 ta BKM), papkaga saqlash (3 ta BKM).
1-MSNI ning test topshiriqlari ko‘rinishiga namuna
1. Kompyuter xonasida mumkin emas:

A) Informatika darsligini o‘qish B) Ustki kiyimda o‘tirish

D) Kompyuterda vazifa bajarish E) O‘qituvchiga savol berish

2. Kompyuterdan foydalanganda quyidagilarga rioya etish shart:

A) Uzluksiz ishlash vaqti 25-30 minut B) Uzluksiz ishlash vaqti 45-50 minut

D) Uzluksiz ishlash vaqti 55-60 minut E) Uzluksiz ishlash vaqti 2 soat

3. Kompyuterning asosiy qurilmalari

A) Printer, monitor, klaviatura B) Sistema bloki, monitor, klaviatura

D) Sistema bloki, printer, klaviatura E) Sistema bloki, monitor, sichqoncha

4. Printer qaysi qurilmaga ulanadi?

A) Monitorga B) Sistema blokiga D) Klaviaturaga E) B va D jaboblar to’g’ri

5. Fayl nima?

A) Fayl ham dastur. B) Buuruqlar ketma-ketligi

D) Tashqi hotirada biror nom bilan saqlab qo‘yilgan har qanday ma’lumot E) barchasi to’g’ri

6. Windows nima?

A) Inglizcha so’z bo’lib derazalar, oynalar degan ma’noi bildiradi

B) Lotincha so’z bo’lib derazalar oynalar degan ma’noni bildiradi

D) Fransuzcha so’z bo’lib derazalar oynalar degan ma’noni bildiradi

E) Grekcha so’z bo’lib derazalar oynalar degan ma’noni bildiradi

7. Papkaga kirish uchun sichqoncha ko’rsatkichi papka ustiga olib borilib …

A) chap tugmasi 2 marta bosiladi

B) o’ng tugmasi 1 marta bosiladi va “Открыть” buyrug’i tanlanadi

D) chap tugmasi 1 marta bosiladi va Enter klavishi bosiladi

E) A) yoki B) yoki D) dan birortasi bajariladi

8. Qanaday operatsion sistema turlari mavjud.

A) Windows 98 B) Word D) Paint E) Bloknot

9. Klaviatura qanday tashkil etilgan?

A) Lotin, kirill yoki raqamlarni kiritsh klavishlaridan B) Kursorni boshqarish klavishlari bilan

D) Maxsus vazifalarni boshqarish klavishlri bilan E) barchasi to’g’ri

10. Harflarni lotin yoki kirill holatiga o’tish qanday amalga oshiriladi?

A) Alt+Shift B) Alt+Tab D) Alt+Enter E) Shift+Tab

11. ! @ # $ % ^ & * ( ) belgilari qanday yoziladi?

A) Shift va raqamlardagi mos belgilarni bosgan holda

B) Ctrl va raqamlardagi mos belgilarni bosgan holda

D) Alt va raqamlardagi mos belgilarni bosgan holda E) barchasi to’g’ri

12. Alt klavishini vazifasi?

A) Boshqa klavish bilan birgalikda ishlatiladi B) Kursordan chapdagi belgini o‘chiradi

D) Kursorni 7 ta belgidan keyinga o‘tkazadi E) Kursordan o’ngdagi belgini o‘chiradi

13. Qaysi klavish kursorni bir belgi oldinga o’tkazadi?

A) Home B) End D)  E) 

14. Satr boshiga o’tish uchun qaysi klavishdan foydalaniladi?

A) Home B) End D)  E) 

15. Kursorni avvalgi sahifaga o’tkazish uchun qaysi klavishdan foydalaniladi?

A) PgDn B) End D) Home E) PgUp

2-MSNI ning test topshiriqlari ko‘rinishiga namuna
1. Kompyuter xonasida mumkin emas:

A) O‘qituvchi savoliga javob berish B) O‘qituvchiga savol berish

D) Kompyuterda vazifa bajarish E) Kompyuterni ruxsatsiz o‘chirish

2. Kompyuterdan foydalanganda quyidagilarga rioya etish shart:

A) Monitordan 40-45 sm uzoqlikda o‘tirish B) Monitordan 50-60 sm uzoqlikda o‘tirish

D) Monitordan 20-30 sm uzoqlikda o‘tirish E) Monitordan 90-100 sm uzoqlikda o‘tirish

3. Sistema blokida quyidagilar mavjud:

A) Protsessor, hotira, kolonka, sichqoncha B) Protsessor, hotira, diskovod, asosiy plata

D) Protsessor, printer, monitor, klaviatura E) Protsessor, printer, monitor, asosiy plata

4. Diskovod nima uchun xizmat qiladi?

A) Hujjatlarni chop etish uchun B) Disketa bilan ishlash uchun

D) Ma’lumotlarni xotiraga kiritish uchun E) B va D jaboblar to’g’ri

5. Savatchani vazifasi?

A) Barcha fayllarni solib qo’yadi B) Foydalanuvchi shaxsiy fayllarini saqlaydi

D) O’chirilgan fayllar vaqtincha saqlanadi E) barchasi

6. Windows ishga tushirilgach monitorda nimalar hosil bo’ladi?

A) Mening kompyuterim papkasi, Mening xujjatlarim papkasi

B) Ishchi maydoni, Pusk rugmasi

D) Maslalar paneli, savatcha E) barchasi

7. Ishchi maydonda yangi papka hosil qilish uchun sichqoncha …

A) o’ng tugmasi 1 marta bosiladi, Kontekst menyudan “Создать” va “Папку” bo’limi tanlanadi

B) chap tugmasi 1 marta bosiladi, Kontekst menyudan “Создать” va “Папку” bo’limi tanlanadi

D) o’ng tugmasi 2 marta bosiladi, Kontekst menyudan “Создать” va “Папку” bo’limi tanlanadi

E) chap tugmasi 2 marta bosiladi, Kontekst menyudan “Создать” va “Папку” bo’limi tanlanadi

8. Qanday operatsion sistema turlari mavjud.

A) Word B) Windows XP D) Paint E) Bloknot

9. Klaviatura qanday tashkil etilgan?

A) Funksional klavishlardan B) Yordamchi klavishlar majmuidan

D) Yonib yoki o’chib turadigan indikatorlardan E) barchasi to’g’ri

10. Probelni vazifasi.

A) Bo’sh satr qoldiradi B) Bo’sh joy qoldiradi

D) Kursorni 7 ta belgi keyinga o’tkazadi E) Oxirgi amalni bekor qiladi

11. Harflarni katta holatda yozish qaysi klavish yordamida amalga oshiriladi?

A) Shift klavishi B) Insert klavishi D) Num Lock E) Alt klavishi

12.  klavishini vazifasi?

A) Oxirgi amalni bekor qiladi B) Amal yoki buyruqni kompyuterga kiritadi

D) Kursordan chapdagi belgini o‘chiradi E) Boshqa klavish bilan birgalikda ishlatiladi

13. Qaysi klavish kursorni bir belgi keyinga o’tkazadi?

A) Home B) End D)  E) 

14. Satr oxiriga o’tish uchun qaysi klavishdan foydalaniladi?

A) Home B) End D)  E) 

15. Kursorni keyingi sahifaga o’tkazish uchun qaysi klavishdan foydalaniladi?

A) PgDn B) End D) Home E) PgUp

16. Kalkulyatorda qanday amallar bajarish mumkin?

A) “+” – qo‘shish, “–” – ayirish, “” – ko‘paytirish, “/” – bo‘lish B) Mini o’yinlar o’ynash

D) Harflarni qo’shish E) barchasi

17. Paint dasturining muloqot oynasi qanday qismlardan tashkil topgan?

1-sarlavha satri 2-menyular satri 3-ishchi maydoni 4- uskunalar paneli 5- ranglar majmui 6- holat satri

A) 1,2,3,5,6 B) 1,2,3,4,5,6 D) 2,3,4,5 E) 1,3,4,5,6

18. uskunasi qanday amal bajaradi?

A) Rasmdagi kerak bo’lmagan joyni o’chirish B) Ixtiyoriy soxani belgilash

D) Rangni aniqlash E) Qalam orqali chizish

19. Paintning Rasm (Рисунок) menyusida qanday amallar mavjud?

A) akslantirish/burish (отразить/повернуть), xususiyatlar (атрибуты)

B) cho‘zish/og‘dirish (растянуть/наклонить), tozalash (очистить)

D) ranglarni almashtirish (обратить цвета), shaffof bo‘lmagan fon (непрозрачный фон)

E) barchasi

20. Bo‘yash uchun ishlatiladigan piktogrammani ko‘rsating.

A) belgisi B) belgisi D) belgisi E) belgisi

21. uskunasi qanday amal bajaradi?

A) Chegaralangan sohani bo‘yash B) tasvirni kattalashtirish

D) Mo‘yqalam bilan bo’yaydi E) Matn kiritadi

22. Uskunalar panelida qanday uskunalar mavjud?

A) Doira B) Yulduzcha D) Chegaralgan sohani bo’yash E) barchasi

23. Paintda olingan nusxa qanday joylashtiriladi?

A) Ctrl+V birgalikda bosilganda B) Tahrir menyusidan joylashtirish buyrug’i tanlanadi.

D) Fayl menyusidan joylashtirish buyrug’I tanlanadi E) barchasi

24. Qanday o’yin dasturlari bor?

A) Arkada B) Strategiya D) Mantiqiy E) barchasi

25. Qanday o’quv-o’rgatuvchi dasturlarni bilasiz?

A) Puzzle B) So’z yasash D) Memory E) barchasi

6-SINF INFORMATIKA FANIDAN

DAVLAT TA’LIM STANDARTI
O’quvchilar informatikaga oid quyidagi bilim, ko’nikma va malaka elementlarini egallashlari shart :

• 
  kompyuterlarga oid eng asosiy tushunchalarni bilish;
  
• 
  axborotlarni qayta ishlashga oid sodda amallar va usullarni bilish, aniq vaziyatda qo’llay olish;
  
• 
  zamonaviy kompyuterlarning asosiy qurilmalari va vazifalarini bilish;
  
• 
  kompyuter savodxoni va mustaqil foydalanuvchi talablariga javob berish;
  
• 
  keyingi ta’lim bosqichida uchraydigan o’quv yoki boshqa xildagi masalalarni yechish uchun ba’zi dasturiy vositalardan foydalana olish ko’nikmasiga ega bo’lish.
  

2. UMUMIY O’RTA TA’LIM MAKTABLARI INFORMATIKA TA’LIMI MAZMUNINING MAJBURIY MINIMUMI
2.1 Hujjatlarni qayta ishlash texnologiyalari
Matn muharriri va uning vazifalari. Matn ko’rinishidagi axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari. Hujjatlarning asosiy parametrlari. Belgi, so’z, satr, abzats, matn, blok va hujjat haqida tushuncha. Hujjatlarni hosil qilish. Hujjatlarni tahrirlash. Hujjatlarda rasm, shakl va chizmalar. Hujjatlarda jadvallar bilan ishlash. Matematik formulalar. Hujjatni chop etish.
3. O’QUVCHILARNING TAYYORGARLIK DARAJASIGA QO’YILADIGAN ZARURIY TALABLAR
O’quvchilar quyidagi bilimlarga ega bo’lishlari zarur: Matn muharriri, uning vazifalari va imkoniyatlari. Matn protsessori, hujjat, formatlangan matnli hujjatlar, ishchi maydon, yurgich, menyu, shrift, belgi, so’z, satr, abzats, matn, blok tushunchalari. Hujjatlarning asosiy parametrlari. Hujjatlarda rasmlar va shakllar, chizmalar bilan ishlashga oid usullar. Hujjatga matematik formulalarni joylashtirish. Hujjatni chop etish usullari.

Quyidagi ko’nikmalarni egallashlari zarur: Matn muharriridan foydalana olish. Matn protsessorida hujjat hosil qilish, tahrirlash va chop etish. Hujjatga jadval, rasm, shakllar, rasmli matnlar, formulalar joylashtira olish. Hujjat, jadval va rasm formatini o’zgartirish.

Quyidagi malakalarga ega bo’lishlari lozim: Matn muharriri yordamida matn, matndan protsessoridan foydalanib formatlangan hujjat tayyorlay olish.