Do‘stlik-oltindan qimmat Reja

S h u   o ‘rinda  kom pozitor  va  bastakor  a ta m a la riga  
to ‘xtalsangiz. 
—  K o m p o zito r o p e ra d a n  b o sh lab  ashulagacha y o za o la -  
d ig an,  professional ijodkor.  Biz b ir v aq tlar faq at o ‘z b e k c h a   
kuy  y ozad ig an larni  b a sta k o r  d e rd ik ,  sh u n d a y   y o n d o s h -   
sak  t o ‘g‘ri  b o la d i,  deb  o ‘ylaym an. 
—  
Ikrom   aka,  keyingi  vaqtlarda  yoshiarim iz  m aqom   
ashulalarini  estrada  yo ‘li  bilan  ijro  etmoqdalar... 
—  Shaxsan  o ‘zim   b u n g a  q a rsh im a n .  C h u n k i  m a q o m   
h am ...  b ir  ovozli  usulda  yozilgan.  A n ’an a la rn i  b u z is h   k e -  
rak em as.  U m u m a n ,  m aq o m   yangilanishga m u h to j  e m a s. 
9.  „ D e v o n -u   lug‘atit tu rk “  a llo m a   Solih  M u ta llib o v   t o ­ 
m o n id a n   tarjim a  q ilin ib,  n a s h r  etilganiga  q irq   yil  t o ‘ldi.  
A sarnin g  asosiy  adadi  o ‘sha  yillari,  y a ’ni  1963-  y iliy o q   
M oskva,  S a n k t-P e te rb u rg   tu rk sh u n o slari  va  b o s h q a   t u r -   
kiy  respublikalar o lim larig a y e tib   b o rgan   edi.  U n in g   q o l-   
gan  nusxalari  ham   kitob  d o ‘k o n larid a   k o ‘p tu rm a d i.  H o z ir  
u  n o d ir yodgorlik b o ‘Iib qoldi.  T o ‘g ‘ri,  keyingi yillari  „ D e ­ 
v o n “  q ad im g i  a ra b   tilid a n   in g liz ,  uy g ‘u r,  q o z o q ,  fo rs   
tillariga taijim a qilindi. A m m o  ehtiyoj o ‘s h a -o ksha.  R e sp u b -  
lik am izd a ham  asarga b o klgan ehtiyoj to b o ra  k u c h a y ib  b o r-  
m o q d a.  Sababi ayon:  M a h m u d   K oshg‘ariy a sarid a  b u n d a n   
m ing  yil  a w a l  turk iy  qabila  va  elatlarn in g   tili,  ta rix i,  u rf-  
o d a tla ri,  geografiyasi,  ad ab iy o ti  b o kyich a  n o y o b   m a ’lu - 

m o t l a r t o ‘plangan. A k ad em ik  V.V.  B artold bu  m a ’lu m o tla r  

o lim   to m o n id a n   q ish lo q m a-q ish lo q   yurib  yozib  olin g an i  
u c h u n   u ni  tengi  y o ‘q  asar  d e b   hisoblagan  edi. 
M ustaqillik  yillari  m aflcura  sohasidagi  tu b   o ‘zgarishlar  
tu fa y li  tarix im izn i  y a n g id a n ,  to ‘g ‘ri  talq in   e ta   boshladik.  
B u  ,,D e v o n “ ga boMgan q iziqishni y anad a ku ch ay tird i.  Shu  
sab ab li  u n i  q ayta  n a s h r  qilish  zarurati  tu g ‘ildi.  In c h u n in ,  
keyingi yillardagi ta d q iq o tla r ,,D ev o n“dagi  ko‘plab so ‘zlarni  
tu z a tib ,  to ‘g ‘rilab  yozish  lozim ligini  k o 'rsa tm o q d a .  X al-  
q im iz   ich ida  M a h m u d   K o sh g ‘ariyning  ruhi  p ok ini  xur-  
s a n d   qiluvchi,  sav o b talab ,  m illatp arv ar  b o rm i?  A lb atta,  
b o r!  D e m a k ,  „ D e v o n - u   lu g ‘atit  tu rk “ n in g   y an g i,  fa n ­ 
n in g  bugungi talablariga to ‘la javob beradigan  nashrini  um id  
b iia n   kutam iz! 
(Ergash  Umarov,  „ 0  ‘zbekiston  adabiyoti 
va  san ’ati“  gaz.) 
94-  
topshiriq.  Matndagi qo‘shma gap turlarini aniqlang. Qokshma  
gapni tashkil etgan sodda gapiaming o lzaro boglanish vositalarini  
belgilab chiqing. 
Bilim   o ‘rg anm o q   u c h u n   m e h n a t  qilish,  b a d a n n i  d a n -  
g a salik d an   q u tq arish   foydalidir.  C h u n k i  dangasalik,  ish-  
y o q m aslik   b a d a n n in g   buzilishiga,  kasallanishiga  sababchi  
boM adi.  A gar  m e h n a t  qilib  b a d a n n i  o ‘zingga  b o ‘y su n -  
d irm a sa n g ,  sogMom  va  b alan d   m artabali  b o ‘la  o lm aysan,  
c h u n k i  b a d a n   h a ra k a tsiz lik n i,  ro h atn i  d o ‘st  tu tg a n i  sa­ 
b a b li,  o ‘z  ixtiyori  b ila n   seng a  b o ‘y su n m a y d i,  sh u n in g   
u c h u n   h am   bad an   o ‘z - o ‘zid an   h arakat  q ilm aydi,  u  h ara-  
k a tn i  farm o n   b ilan   q iladi  va  sen  b u y u rm ag u n ch a,  b a d a n ­ 
n in g   h e c h   ishga  rag‘b a ti  b o ‘lm aydi. 
Bas,  ey  farzan d ,  b a d a n n i  o ‘zingga  b o ‘y su n d ir  va  uni  
q a h r  bilan   ito at  q ilish g a b u y u r.  H a r b ir  kishi  o ‘z  b ad an in i  
o ‘ziga  b o ‘ysun d ira  o lsa,  o ‘zgalarnin g  b ad an in i  h a m   o kziga  
q a ra ta   o ladi.  H a r  kishi  o ‘z  b ad an in i  o kziga  b o 'y su n d irsa ,  
ilm - m a ’rifat  o 'rg a n is h   bilan  ikki  ja h o n n in g   b a x t-sa o d a-  
tin i to p ad i. 
( „