Доривор ўсимликларни ўстириш ва етиштириш

Агротехник тадбирлар.
Ач-
чиқ эрмон суғориш имкония-
ти кам бўлган майдонларда ҳам 
экса бўлади. Ерларни ҳайдашдан 
олдин гектарига 10 тонна гўнг, 
40-50 кг фосфор ўғитлар соли-
нади. Тупроқ 25-30 см чуқурликда 
ҳайдалади. Қуритилган уруғи кеч кузда ёки баҳорда гекта-
рига 5-6 кг ҳисобида экилади. Суғориладиган майдонларда 
уруғ қадалгандан кейин 60-70 см суғориш эгатлари олинади 
ва кетма-кет суғорилади. Уруғни гўнгга аралаштириб эккан 
маъқул (1:5 нисбатда). Зеро тупроқнинг юза қисмидаги қатқа-
лоқ кўпинча экинни буткул нобуд қилади. Уруғ экилгандан 
20-25 кундан кейин майсалар чиқа бошлайди. Парвариш 
ишлари культивация қилиш, қўлда ўтоқ қилиш ва яганалаш-
дан иборат. Бунда туплар ораси 10-15 см бўлиб, ҳар бир уяда 
1-2 та ўсимлик қолдирилади. Вегетация давомида 7-8 марта 
суғорилади. 
Аччиқ эрмон поясини ўртача 50 см баландликда қирқиш 
мумкин. Биринчи йили унинг ҳосилдорлиги гектарига ўр-
тача 5-6 центнерни ташкил қилса, кейинги йилларда 12-13 
центнердан ҳосил йиғиб олиш мумкин. Уруғларининг ҳо-
силдорлиги ўртача гектарига 0,5-0,6 центнерни ташкил эта-
ди. 
Тавсиялар.
Табиатдаги захираси етарли. Тошкент вилоя-
тининг тоғли ва тоғолди районларида катта миқдорда хом-
ашёсини тайёрлаш мумкин. 

---

69
Доривор ўсимликларни ўстириш ва етиштириш
41–
китоб
 ТУРКМАН МАНДРАГОРАСИ - МАНДРАГОРА 
ТУРКМЕНСКАЯ 
- 
MANDRAGORA TURCOMANICA
 MIZG.
Ўсимликнинг тарқалиши.
Туркман мандрагораси Ғарбий 
Копеттоғ эндем ўсимлиги бўлиб, Ўзбекистон интродуцент 
ўсимлик сифатида етиштирила-
ди. 
Ўсимликнинг тавсифи.
Ман-
драгора (Mandragora) — итузум-
дошлар оиласига мансуб кўп 
йиллик ўтлар туркуми. Барглари 
йирик, тухумсимон, яхлит, бўйи 
80 см гача, гуллари сарғиш-яшил, 
зангори, бинафша ёки оқ. Меваси — тўқ сариқ, думалоқ, йи-
рик резавор-мева. Ўрта денгиз соҳиллари ва Ҳимолайда 5 тури, 
Туркманистонда 1 тури ўсади. Органлари таркибида алкалои-
длар (гиосциамин, скополамин ва б.) мавжуд. Ундан тайёрла-
надиган препаратлар организмдаги оғриқни қолдириш учун 
ишлатилади. Ўзбекистонда доривор ўсимлик сифатида Ўзбе-
кистон Фанлар академияси Ботаника илмий ишлаб чиқариш 
марказининг ботаника боғида ўстирилади. Уни кўпайтириш 
йўллари ишлаб чиқилган.