Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

Dorivor o‘simlik xom ashyosi tarkibidagi ekstraktiv moddalar miqdorini aniqlash. 
Vazifa. 
1.
Dorivor o‘simlik xom ashyosi tarkibidagi ekstraktiv moddalar miqdorini aniqlang.
 
Kerakli asbob-uskunalar va yordamchi materiallar. 
1.
Dorivor o‘simlik xom ashyosi. 
2.
Eksikator (kalsiy xlorid solingan). 
3.
Suv xammomi. 
4.
Tozalangan suv. 
5.
Filtr qog‘ozi. 
6.
Analitik tarozi. 
7.
Konussimon kolba. 
8.
Gaz gorelkasi.
9.
Probka. 
10.
Chinni kosacha. 
Ishni bajarish tartibi. 
Teshigining diametri 1 mm li elakdan o‘tkazilgan 1 g atrofidagi maydalangan xom ashyo 
(aniq tortma) 200-250 ml li konussimon kolbaga solinib, unga shu xom ashyoning MTH da 
ko‘rsatilgan erituvchisidan 50 ml qo‘shiladi. Kolba probka bilan yopilib tortiladi (aniqlik 0,01 g) va 1 
soatga qo‘yib qo‘yiladi. So‘ngra kolbani tik xolatdagi sovutgich bilan birlashtirib, 2 soat davomida 
asta-sekin qaynatiladi. Kolba sovugandan keyin uni yana avvalgi probka bilan yopib tortiladi va 1 
soatga qo‘yib qo‘yiladi. So‘ngra kolba tik xolatdagi sovutgich bilan birlashtirilib, 2 soat davomida
asta sekinlik bilan qaynatiladi. Kolba sovugandan keyin uni yana avvalgi probka bilan yopib tortiladi 
va yo‘qotilgan og‘irlik erituvchi bilan to‘ldiriladi. Kolbadagi xom ashyo va erituvchi yaxshilab 
aralashtiriladi. Aralashma 150-200 ml li quruq kolbaga quruq filtr qog‘oz orqali filtrlanadi. 25 ml 
filtratni diametri 7-9 sm li, avvaldan 100-105
o
S haroratda quritib, doimiy og‘irlikka keltirilgan chinni 
kosachaga solinadi va suv xamomida quriguncha bug‘latiladi. CHinni kosacha qoldiq bilan birga 
100-105
o
S haroratda doimiy og‘irlikkacha quritiladi. So‘ngra 30 daqiqa davomida tagiga suvsiz 
kalsiy xlorid solingan eksikatorda sovutib tez tortiladi. 
Ekstraktiv moddalarning miqdori foizlarda (X) absolyut quruq xom ashyoga nisbatan 
quyidagi tenglama bilan xisoblanadi: 
)
100
(
100
200
1
W
М
М
Х




,
bunda
M
- quruq qoldiqning miqdori, g; 
M
1
 
- xom ashyoning miqdori, g; 
W
- xom ashyoning foizlarda ifodalangan namlik miqdori, %.