|
iologik samaradorlikni farmakokinetik usulda aniqlash
uchun, belgilangan vaqt
oralig‘ida organizdan biologik suyuqlik olinib, undagi dori modda konsentratsiyasi aniqlanadi.
Biologik suyuqlik sifatida vena yoki arteriyadan olingan qon, peshob ishlatilishi mumkin. Dori
preparati yoki uning metabolitini biologik suyuqlikdagi miqdori haqidagi natijalar jadvalga kiritilib,
ular asosida grafik tuziladi.
Ko‘rgazma №1. Tayyorlash usuli bilan farqlanadigan bir xil doza bir xil shakldagi dorining
og‘iz orqali yuborilganda so‘rilishi va qondagi konsentratsiyasini ko‘rsatuvchi grafik.
T
max
– Maksimal terapevtik konsentratsiya.
T
min
– Minimal terapevtik konsentratsiya.
Agar kasalga “S” dori formasi berilsa, dori moddasining qondagi konsentratsiyasi minimal
terapevtik ta’sir ko‘rsatish uchun ham etarli bo‘lmaydi. Bu holat dori moddasi qonga yomon
so‘riladigan shaklda berilganligini ko‘rsatadi va bemor dori foydasidan, uning davolash
xususiyatidan mahrum etilgan bo‘ladi. Faqat “V” formadagi dori moddasi tanaga yaxshi so‘riladi va
uning qondagi konsentratsiyasi etarli darajada ma’lum vaqt turg‘un bo‘ladi.
Dorining biologik ta’sir darajasi quyidagi ko‘rsatkichlar orqali belgilanishi mumkin:
1. Dori moddasini organizmdagi harakatini ko‘rsatuvchi grafik osti yuzasi.
2. Dori moddasini biologik suyuqlikdagi maksimal miqdori.
3. Dori moddasini organizmga so‘rilib, biologik suyuqlikdagi yuqori konsentratsiya hosil bo‘lguncha
o‘tgan vaqt.
M. E. K. (minimal effektli konsentratsiya) – preparatni qondagi terapevtik ta’sir ko‘rsatmaydigan
eng past (minimal) konsentratsiyasi.
S
A
– “A” dori formasi yuborilgandagi dori preparatini maksimal konsentratsiyasi .
S
V
– “V” dori formasi yuborilgandagi dori preparatini maksimal konsentratsiyasi .
S
S
– “S” dori preparati yuborilgandagi dori formasining maksimal konsentratsiyasi.
T
A
, T
V ,
T
S
–A, B, S dori shakllari yuborilganda qonda hosil bo‘lguncha qadar ketgan vaqt.
SHuni ta’kidlab o‘tish kerakki, grafik ostidagi yuza preparatni biologik suyuqlikdagi umumiy
miqdorini ko‘rsatsada, biologik ta’sir darajasi to‘g‘risida to‘liq xulosa bera olmaydi. Grafikda
111
ko‘rsatilgandek, uchchala yuza ham umumiy ko‘rinishda bir-biriga teng. Ammo grafiklarga etibor
bilan qaralganda, shu narsa yaqqol ko‘rinib turibdiki, S dori shakli yuborilsa, dori preparatini
konsentratsiyasi minimal terapevtik konsentratsiyaga ham etmaydi. Demak, bu dori shakli
qo‘llanilganda kasalni davolash xususiyati bo‘lmaydi.
Korrelyasiya Korrelyasiya (ot lat. correlatio – sootnoshenie, vzaimosvyaz), korrelyasionnaya
zavisimost – statisticheskaya vzaimosvyaz dvux ili neskolkix sluchaynыx velichin (libo velichin,
kotorыe mojno s nekotoroy dopustimoy stepenyu tochnosti schitat takovыmi).
S biofarmatsevticheskoy tochki zreniya korrelyasiyu mojno predstavit kak vzaimosvyaz mejdu
sootvetstvuyuщimi in vitro xarakteristikami i in vivo parametrami biodostupnosti.
Korrelyasiya mojet bыt dokazana putem rascheta koeffitsienta korrelyasii s pomoщyu
uravneniya regressii. Korrelyasiya koeffitsientini hisoblash formulasi:
R-korrelyasiya koeffitsienti.
X -erigan modda miqdori mg,% Xi-erigan moddani o‘rtacha miqdori, mg,%
Y-gipolipidemik samaradorlik, mg,%
Yi-gipolipidemik samaradorlikning o‘rtacha miqdori mg,%
n-tajriba soni M
r
-korrelyasiya koeffitsientining o‘rtacha xatoligi
Flateron tabletkasi In vitro va In vivo usullarida
o‘tkazilgan tajribalar natijalari
Tajribalar,
№
Biosamaradorlik,%
In vitro usuli
In vivo usuli
1
82,75
61,30
2
82,60
61,10
3
84,25
60,85
4
83,25
60,05
5
83,90
60,00
In vitro va In vivo tajribalari asosida flateron tabletkasi uchun korrelyasiya koeffitsientini hisoblash
№
X
Y
(Xi-X) (Yi-Y)
(Xi-X) (Yi-Y)
(Xi-X)
2
(Yi-Y)
2
1
82,75
61,30
2
82,60
61,10
3
84,25
60,85
112
4
83,25
60,05
5
83,90
60,00
X
i
=83,35
Y
i
=60,66
Ʃ
=0
Ʃ
=0
Ʃ
=
Ʃ
=
Ʃ
=
R-korrelyasiya koeffitsienti.
-erigan modda miqdori mg,%
-erigan moddani o‘rtacha miqdori, mg,%
Y-gipolipidemik samaradorlik, mg,%
-gipolipidemik samaradorlikning o‘rtacha miqdori mg,%
n-tajriba soni
Do'stlaringiz bilan baham: |
