Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

Talabalarning bilimini tekshirish uchun savollar. 
1.
Nastoykalar tarkibidagi spirtni quvvatini aniqlash usuli. 

---

252 
2.
Quruq qoldiqni aniqlash mohiyati. 
3.
Og‘ir metall tuzlarini aniqlashdan maqsad. 
4.
Suyuq ekstrakt tarkibidagi spirtni quvvatini aniqlash usuli. 
5.
Piknometr yordamida distillyat zichligini aniqlash. 
6.
Valeriana nastoykasi tarkibidagi izovalerian kislotasi miqdorini aniqlash. 
7.
Ermon nastoykasini taxirlik darajasini aniqlash. 
8.
Belladonna nastoykasi tarkibidagi alkaloidlar miqdorini aniqlash. 
1-laboratoriya ishi. 
Nastoyka tarkibidagi spirt quvvatini qaynash harorati bo‘yicha aniqlash. 
Vazifa. 
1.
Nastoyka tarkibidagi spirt quvvatini qaynash xarorati bo‘yicha aniqlang. 
 
Kerakli asbob-uskunalar va yordamchi materiallar. 
1.
Hajmi 100 ml bo‘lgan, nastoykani qaynatish uchun idish. 
2.
Yon o‘simtasi bo‘lgan naycha, sovutgich, termometr. 
3.
Shtativ, azbest setka, gaz gorelkasi. 
4.
Bosimni o‘lchaydigan barometr. 
5.
Suv xammomi, eksikator. 
6.
O‘lchov silindri. 
7.
Mor pipetkasi. 
8. Chinni bo‘lakchalari. 
Ishni bajarish tartibi. 
Qaynatish uchun mo‘ljallangan idishga 40 ml nastoyka solinib, 
unga nastoykani bir me’yorda qaynashini ta’minlash uchun chinni yoki 
ingichka shisha naycha bo‘lakchalari solinadi. Idishga termometr 
shunday tushiriladiki, uning simobli qismi suyuqlikka 2-3 mm botib 
turishi kerak. So‘ngra nastoyka bir tekisda qaynagunga qadar qizdiriladi 
va harorat o‘zgarmas xolga etgandan so‘ng 5 daqiqa vaqt o‘tgach, 
termometr ko‘rsatkichi yozib olinadi. Topilgan qaynash xaroratini 
bosimga to‘g‘ri kelishini aniqlash uchun barometr ko‘rsatkichi ham 
yozib olinadi. 
XI DF ning jadvalidan foydalanib, tajriba vaqtida kuzatilgan 
bosim 760 mm simob ustuniga keltiriladi. Bunda har 1 mm simob ustunining o‘zgarishiga 0,04
o
S 
to‘g‘ri keladi. Bu tuzatgich kuzatilgan xaroratga qo‘shiladi yoki ayriladi. So‘ngra tekshirilayotgan 
nastoykadagi spirt miqdori jadval orqali topiladi (XI DF 1 juz, 28-bet). 
Masalan: valeriana nastoykasi tarkibidagi spirt quvvatini aniqlash jarayonida, nastoykaning 
qaynash harorati 80,9
o
S ni tashkil etgan. Agar bosim 752 mm simob ustuniga teng bo‘lsa, bosimlar 
farqi 760 – 752 = 8 mm. 
Tuzatgich 0,04
o
S 
.
8 = 0,32
o
S 
752 mm simob ustuni 760 dan kam bo‘lganligi sababli tuzatgich qaynash haroratiga 
qo‘shiladi: 
80,9
o
S + 0,32 = 81,22
o
S 
Jadvalga binoan bu qaynash harorati 66% li spirtga to‘g‘ri keladi. 
2-laboratoriya ishi.