Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

Dorivor o‘simlik xom ashyosining mayda qismlarini aniqlash. 
Vazifa. 
1.
Berilgan dorivor o‘simlik xom ashyosidan mayda qismlarini ajrating. 
2.
Ajratilgan mayda qismlarni umumiy dorivor o‘simlik xom ashyosiga nisbatan foizinin 
toping. 
Kerakli asbob-uskunalar va yordamchi materiallar. 
1.
Tekshirish uchun dorivor o‘simlik xom ashyosi – 200,0 g. 
2.
Teshigining diametri xar xil bo‘lgan elaklar yig‘indisi. 
3.
Tosh va tarozi. 
Dorivor o‘simlik xom ashyosi butun, qirqilgan, yanchilgan, kukun, qirqib presslangan xolda, 
sigaret va briket shaklida bo‘ladi. Xom ashyo qanday xolda yoki qanday shaklda bo‘lishidan qat’iy 
nazar u quritish, idishlarga joylash, yuklash, tashish, saqlash, qayta ishlash, qadoqlash kabi 
jarayonlarda tabiiyki, qisman bo‘lsada maydalanadi. Masalan: quritish jarayonida xom ashyo tez 
qurishi, qoraymasligi, chirimasligi va mog‘orlamasligi uchun u bir necha marotaba aylantirib 
turiladi. Ana shu vaqtda xom ashyo qisman bo‘lsada maydalanadi.
Xom ashyoning mayda qismi qanchalik ko‘p bo‘lsa, uning xavo (kislorod, namlik va 
boshqalar) bilan tutashgan yuzasi shuncha ko‘p bo‘ladi, natijada oksidlanish – qaytarilish, 
parchalanish kabi jarayonlar tezlashib, ta’sir qiluvchi moddalarning miqdori kamayadi va dorivor 
o‘simlikning sifati buziladi. 
Ishni bajarish tartibi. 
Dorivor o‘simlikning mayda qismini aniqlashda, shu maqsad uchun olingan namuna 
me’yoriy texnik xujjatda ko‘rsatilgan elakka solinib, asta sekinlik bilan aylanma xarakat qilib 
elanadi. Elash jarayoni elakda 1% dan kam miqdorda xom ashyo qolgandan so‘ng to‘xtatiladi va 
uning % miqdori boshlang‘ich namunaga nisbatan xisobalanadi. 
Olingan namuna 100,0 g dan ko‘p bo‘lsa, tortishdagi xatolik 0,1 g, agar 100,0 g va undan 
kam bo‘lsa, xatolik 0,05 g bo‘lishi mumkin. 

---

146 
2-laboratoriya ishi.