Dori vositalarining sanoat texnologiyasi

 
23-maruza: Korrelyasion koeffitsientni hisoblash va taxlil qilish usullari. 
Reja: 
Kirish 
1.Biosamaradorlik turlari
-absolyut 
-nisbiy. 
2.Farmakokinetik usulda BS ni aniqlash 
3.Korrelyasiya koeffitsientini aniqlash
Hulosa 
BS
tegishli dori turidagi DM umumiy miqdoridan uning qonga so‘rilgan ulushi (qismi), uning qon 
oqimida paydo bo‘lish tezligi va uning ma’lum bir konsentratsiyasi organizmda qancha vaqt 
davomida saqlanishi bilan belgilanadi. BS tushunchasi 1974 y. JSST XVII assambleyasida e’tirof 
qilingan.
Tayyor dorilarni biosamaradorligini aniqlashning ikki hil usuli mavjud: 
- farmakokinetik 
- farmakodinamik 
Birinchi usul dori shakli yuborilgandan so‘ng ma’lum vaqt ichida uni qondagi, peshobdagi 
konsentratsiyasining o‘zgarishi yoki chiqish tezligini aniqlash orqali o‘rganiladi.
Ikkinchi usul dori modda yoki uning faol metabolitlari bilan bo‘ladigan farmakodinamik va biologik 
ta’sirlarini o‘lchashga asoslangan bo‘lib, bu usul ancha murakkab hisoblanadi. 
SHuning uchun birinchi usul ko‘p qo‘llaniladi. Biologik ta’sir darajasini aniqlash taqqoslash tipida 
olib boriladi. Bunda tekshirilayotgan dori shakli (standart) bilan taqqoslanadi.
Farmakokinetikada qo‘llaniladigan usullar 
- in vivo
- in vitro usullari
in vitro - instrumental usul bo‘lib, turli hil asbob uskunalar yordamida dori turidagi dori moddani 
ajralib chiqish tezligini aniqlash orqali amalga oshiriladi.
BS ni aniqlash tenglamasi: 
BS % bilan ifodalanadi va quyidagi formula orqali topiladi. 
BS = (B : A) x 100%; 
bu erda: BS – biosamaradorlik; 
A – standart DT berilgandan so‘ng undan so‘rilgan DM miqdori; 

---

110 
V – tekshirilayotgan DT berilgandan so‘ng undan so‘rilgan DM miqdori;
Biosamaradorlik (BS) turlari: 
Absolyut BS 
Nisbiy BS 
Absolyut biosamaradorlikni aniqlashda, standart dori shakli sifatida venaga yuboriladigan dori 
shakli olinadi. Venaga yuboriladigan dori shakli aniq natija beradi, yuborilgan doza katta qon 
aylanish sistemasiga tushadi va biologik ta’sir darajasi to‘liq (100%) bo‘ladi.
Dorini nisbiy biologik samaradorligini aniqlash ko‘p tarqalgan va maqsadga muvofiqdir. Bunda 
standart hisobida dori preparatini ichiladigan eritmasi olinadi. Agar preparat suvda erimasa, uni og‘iz 
orqali yuboriladigan shakli olinishi mumkin. Har ikki holda ham dori shakllarini xarakteristikalari 
to‘liq keltirilgan bo‘lishi shart.
B