Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

2 - Ma’ruza. 
MAVZU 2. Poroshoklarning xususiy texnologiyasi (to‘zg‘uvchi, bo‘yovchi va qiyin 
maydalanuvchi moddalar, ekstraktlar va efir moylari bilan poroshoklar tayyorlash 
misolida). 
Ma’ruza maqsadi: 
Bo’yovchi, qiyin maydalanuvchi, to’zg’uvchi moddalar, ekstraktlar, efir 
moylari bilan poroshoklar tayyorlash.
Reja: 
1. Qiyin maydalanadigan moddalar bilan poroshoklar tayyorlash 
2. To’zg’uvchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash 
3. Bo’yovchi moddalar bilan poroshoklar tayyorlash 
4. Ekstrakt va efir moylari bilan poroshoklar tayyorlash 
5. Poroshoklarni sifatini tekshirish 
Tayanch atama va iboralar:
 
kukun-pulveris, oddiy kukun- pulveris simplices, murakkab 
kukun- pulveris composite, kristal, amorf- agregat holati, mortario- hovoncha, pestik-hovoncha 
dastasi, dozator- kukunni hajm bo’yicha taqsimlash 
 
Poroshoklar qadimdan ma'lum dori shakllaridan bo’lib, eramizdan oldingi 3000 yil avval 
ham tabobatda qo’llanilgan. Elaki dorilarning o’ta maydaligi ularning ta'sir darajasini yuqori 
bo’lishini ta'minlaydi. Shu jixatdan elaki dorilar qattiq dori shakllari ichida yuqori ta'sir 
darajasiga ega dori hisoblanadi. 
Davlat farmakopeyasi ta'biri bilan aytganda, elaki dorilar — ichish va tana yuzasiga 
qo’llash uchun ishlatiladigan qattiq dori shaklli bo’lib, sochiluvchanlik xususiyatga ega bo’ladi. 
Poroshoklar oddiy — (
Pulveres simplices
) bir dori moddasidan tashqil topgan yoki 
murakkab — ikki va undan ortiq ingredientdan iborat 
(pulveres compositi
) bo’lishi mumkin. 

---

Undan tashkari kukunlar ya'ni, elaki dorilar alohida dozalarga bo’lib taqsimlangan (
pulveres 
divisi
) va taqsimlanmagan (
pulveres indivisi
) bo’ladi. Ichish uchun mo’ljallangan kukunlar 
asosan dozalangan usulda yoziladi yoki taksimlangan bo’ladi, sirtga ishlatiladigan kukunlar esa 
taqsimlanmagan usulda beriladi.