Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

Suvda erimaydigan, asosda eriydigan moddalar
. 
Asosda eriydigan moddalarga kamfora, xloralgidrat, fenol va boshqa moddalar kiritishimiz 
mumkin. Bu moddalarni bir qism asosda yoki suyultirilgan asosda eritiladi. Agar bu moddalar 
eritilishi natijasida asos bilan dori modda aralashmasining erish harorati pasayib ketsa, u holda 
evtektik birikma xosil bo’ladi. Xloralgidrat, kamfora, fenol kabi dori moddalari bilan asos 
aralashtirilganda aralashma erish harorati keskin pasayib — evtektik birikma hosil qiladi. 
Bunday hollarda aralashma tarkibiga uni erish haroratini oshiruvchi yoki tarkibini 
qattiqlashtiruvchi (kotiruvchi) moddalar (mum, parafin) qo’shish lozim. Evtektik birikmalar 
hosil bo’lish muammolari yaxshi urganib chikilmaganligi sababli, qotiruvchi moddaning 
qo’shiladigan miqdori va turi har gal tajriba yo’li bilan alohida aniqlanadi. 
Suvda eriydigan, asosda erimaydigan moddalar.
Bunday moddalarga alkaloid tuzlari, novokain, etakridin laktat va boshqalar kiradi. 
Ular yog’li asoslarga eritma ko’rinishida kiritiladi, ya’ni emulgirlangan bo’lishi kerak. 
Emulgator sifatida lanolin va setil spirti ishlatilishi mumkin. Buning uchun eritmaning miqdori 
iloji boricha oz bo’lishi kerak,aks holda bu massaning yumshoqligini oshiradi. Suvli eritmaning 
massaga emulgatorsiz kiritilishi aralashmani uqalanib ketishiga sabab bo’lishi mumkin. Shunday 
qilib, lanolin bunday aralashmalarda kotgan yog’ kristallarining bir-biriga yopishishini 
ta’minlaydigan yupka parda — plastifiqator rolini uynaydi. Erituvchi sifatida nafaqat suv,balki 
suyultirilgan spirt, suv — glitserin — spirt aralashmasi va boshqa dorivor moddalarni yaxshi 
eritadigan suyuqlik olinishi mumkin. Eritmalar esa chin eritma yoki kolloid eritma bo’lishi 
mumkin. 
Asos va suvda erimaydigan yoki kiyin eriydigan moddalar. 
Vismut preparatlari, rux 
oksidi shunday moddalarga misol bo’ladi. Bunday moddalar yupka suspenziya ko’rinishida 
kiritiladi. Bunda dorivor modda yirik kukunga aylantirilgan bir qism asos yordamida yoki 
eritilgan asos yordamida yaxshilab eziladi, so’ngra asosni qolgan qismi aralashma tarkibiga 
qo’shib aralashtiriladi. Eritilgan asos bilan dori moddaning maydalanishi yaxshi natija beradi, 
chunki bunda dori modda yaxshi maydalanadi va bir tekis aralashadi.