Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

 
 
Suyuqlik 
GLB ko’rsatkichi 
Mum 
12 
Setil spirti 
15 
Paxta moyi 
10 
Sussiz lanolin 
10 
Vazelin 
12 
Parafin 
11 
Petrolat
12 
Stearil kislota 
15 
Stearil spirt 
14 
24
Lloyd V.Allen, Gavrilov A.S. Farmatsevtichesaya texnologiya izgotovleniya lekarstvennыx 
preparatov.-«GEOTAR-Media».- Moskva.-2014. (100 bet)

---

25
Ionogen emulgatorlar 
Ionogen emulgatorlar deb, anionli yoki kationli sirt-faol moddalarga aytiladi. Birinchisi 
suvda parchalanib, manfiy zaryadga, ikkinchisi esa musbat zaryadga ionlashadi. Bu guruhlarning 
oddiy emulgatorlari sovun (anionli SFM) va ammoniy asosi hosilalariga (kationli SFM) — 
linimentlar va surtma dorilar bo’limlarida kengrok to’xtab o’tiladi. 
Elimlar dorixonadagi emulsiyalarni tayyorlashda juda keng qo’llaniladi. SHilimshiq va 
pektin moddalar ham ishlatiladi. bo’lar o’z xossasi bilan poliarabin kislotasi tuzi va poliuron 
kislotasi bo’lgani sababli anion faol emulgatorlarga kirishi kerak edi, ammo bu moddalarning 
yuqori emulgirlash xususiyati bo’lishi, zarrachalarning ustki qismida ximoya parda hosil qilishi, 
ikki qavatli elektr katlamining bo’lishi ionlanadigan guruhlarga kirishini isbotlaydi. 
Elimlar 
Elimlardan hosil bo’lgan parda fazalararo taranglikni kamaytirib, mustaxkam ximoya 
pardasini tashqil qiladi. 
Arab elimi
— (Gummi arabicum). Bu emulgator Afrika akatsiyalaridan olingan mahsulot. 
YUqori navi — sargish yarim tinik bo’laklardan iborat. YOmon navi juda bo’yalgan va 
ifloslangan (tuprok, po’stlok va shox bo’laklari) bo’ladi. Arab elimining 1 qismi 2 qism suvda 
sekin eriydi va quyuq yopishqoq eritma hosil qiladi. Dorixonada ishlatiladigan emulsiyalarni 
tayyorlashda eng kadimgi emulgator hisoblanadi. Elimlarning naviga qarab emulgirlash 
xususiyatini bilish mumkin. YUqori navi 64% tomchilar diametri 2,5 mkm li yuqori 
disperslangan emulsiyalarni hosil qiladi. Emulsiya hosil kilish uchun 10 qism yog’ga 5 qism 
elim olinadi. 
O’rik elimi
— (Gummi armeniacae) Z. M. Umanskiy tomonidan taklif qilingan. O’rik 
elimi daraxtlarning tanasi va po’slog’i yorilishidan hosil bo’ladi. O’rta Osiyoda ko’p miqdorda 
uchraydi. 1961 yildan davlat (X) farmakopeyasiga kiritilgan elim ok yoki sargish, qattiq, mo’rt 
bo’lakchalardan iborat bo’lib, ushatilganda notekis bo’lakchalar hosil qiladi. Emulgator sifatida 
arab elimi o’rnini bosuvchi suvda yaxshi eriydigan oq kukun holidagi modda. 10 qism yog’ga 3-
4 qism elim olinadi. 
Tragakant
— (Gummi Tragacanthae). 
Juda kuchli emulgator. 20 g yog’ga 2 g tragakantning mayda poroshogidan olish mumkin. 
Tayyorlangan emulsiyada yog’ mazasi saqlanganligi sababli, bu emulgator kam ishlatiladi 
25
Allen L., Ansel H. Pharmaceutical Dosage Forms and Drug Dilevery Systems he 10th ed. 
Philadelphia-Baltimore-NY, 2014.(365 s)

---

(dispers darajasi kam). Tragakant bilan arab elimini birgalikda ishlatish maqsadga muvofik. Bu 
emulgator farmatsevtika amaliyotida yuqori dispersli turg’un emulsiya hosil qiladigan eski 
murakkab emulgator.