Dori turlari texnologiyasi kafedrasi farmatsevtik texnologiya

 
 

---

11 - Ma’ruza. 
MAVZU 11. Suspenziya dori shakli sifatida. Suspenziya turg‘unliligiga ta’sir etuvchi 
omillar. 
Ma’ruza maqsadi: 
Suspenziya ta’rifi, xosil bo’lish yo’llari va umumiy texnologiyasi. 
Suspenziya turg’unligiga ta’sir etuvchi omillar (flokulyasiya, sedimentasiya, zarrachalarning 
cho’kish tezligi, zarrachalar o’lchamining kattalashuvi) 
Reja: 
1. Suspenziyalar dori turi sifatida. 
2.Suspenziyalar ta’rifi, hosil bo’lish yo’llari. 
3.Stabilizatorlar, suspenziyalarni stabillash sharoitlari. 
4.Gidrofil va gidrofob moddalardan suspenziyalar tayyorlash. 
5.Suspenziyalar turg’unligiga ta’sir etuvchi sabablar. 
6.Suspenziyalar sifatini aniqlash. 
 
Tayanch atama va iboralar: 
flokulyasiya, sedimentasiya, zarrachalarning cho’kish 
tezligi, zarrachalar o’lchamining kattalashuvi. 
Suspenziyalar - mikrogeterogen sistema bo’lib, qattiq dispers faza va suyuq dispers 
muxitdan iborat. qattiq moddalarning suspenziyadagi zarrachalar kattaligi 0,1 dan — 1 mkm 
gacha, ko’pol dispers suspenziyalarda 1 mkm dan ortiq. Dorixona amaliyotida ko’pincha 
suspenziya holida beriladigan dorilar qattiq moddalar bo’lib, suvda juda kam eriydigan yoki 
amalda erimaydigan preparatlardan tashqil topadi. Suspenziya hosil bo’lishidagi asosiy omil 
eruvchanlik bo’lib, shu xususda moddalar eruvchanligini o’zgartirishi mumkin bo’lgan quyidagi 
hollarda ham suspenziya hosil bo’ladi. 
Suspenziya lotincha dispergere tarqalmoq so’zidan olingan bo’lib, qattiq faza zarrachalari 
dispers muxitda osilma holida tarqalgan bo’ladi.
1.
Dispers faza dispers muhitda erimasa 
2.
Eritma tarkibidagi modda miqdori eruvchanlik chegarasidan ortiq bo’lsa. 
3.
Ikki 
xil 
tabiatli 
erituvchining 
qo’shilishidan 
moddaning 
eruvchanligi 
yomonlashsa.(Zarracha yiriklashi kuzatilada) 
4.
Eritmada erigan moddalarning kimyoviy reaksiyasi natijasida erimaydigan yangi 
modda yuzaga kelsa. 
Suspenziya tarkibida asosan ichishga mo’ljallangan dori moddalar bo’lib, bu dori turlari 
murakkab tarkibli suyuq dorilar qismida ko’p uchraydi va ularni amaliyotda mikstura deb ham 
yuritiladi. Miksturaning suspenziya turi sifatida ahamiyati shundaki, suvda erimaydigan dori 
moddalar yuqori darajada disperslangan (maydalangan) bo’lib, kukunlarga nisbatan organizmga 
tezrok so’riladi va samarali davolash xususiyati bo’ladi.