Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

64-rasm. Unni kepakdan ajratish usknnasi
152

---

S is te m a la rd a n k e l a v o tg a n u n lar n avlari b o ‘y ic h a n a z o ra t q i l in a d i . 
T a la b g a q a r a b 0 , 5 % m a n n iy y o rm a s i oliy nav li un h i s o b i d a n olinadi. 
N a z o r a t j a r a y o n i d a l t a ra sse v i ishlatiladi. O liy navli un 43 no m erli 
e l a k d a n o ‘tish i « p ro x o d » o linadi. 1 navli u n 38 n o m e rli e la k d a n
o 't i s h i o linadi. N a z o r a t ra s s e v id a hosil b o i g a n a r a l a s h m a l a r un 
to rtish b o i i m i g a q a y t a m a y d a la s h u c h u n y u b o rila d i, b u e r d a ela k d a n
o i m a y q o l g a n q is m in in g m i q d o r i 5 % d a n o s h m a s lig i k e ra k . H ozirgi 
k u n d a O ^ z b e k is to n d a n o v v o y li k b u g ‘d o y uni t o 'r tt a : oliy, birinchi, 
ikkinchi v a j a v d a r i navlari ishlab ch iq arila d i.
65-rasm. Saralash uskunasi
Oliy nav u n - m a y i n y a n c h il g a n e n d o s p e r m d a n (z a rra c h a la rn in g
o krta c h a o i c h a m i 3 0 - 4 0 m k m ) ib o rat b o i i b , o q ra n g g i, ta rk ib id a
k r a x m a l n in g k o 'p l i g i ( 7 9 - 8 0 % ), o q s illa r m iq d o r in in g o 'r t a c h a yoki 
k am lig i ( 1 0 - 1 4 % ) bilan ajra lib tu ra d i; h o i k le y k o v in a n i n g chiqishi 
t a x m i n a n 2 8 % ni tash k il qiladi, k u ld o rlig i 0,55 % d a n y u q o ri em as. 
U n n in g ta rk ib i d a s e lly u lo z a ( 0 . 1 - 0 , 1 5 % ), y o g ‘ v a q a n d j u d a k a m
m i q d o r la r d a b o i a d i .
I 
navli un - e n g k o ‘p ta rq a lg a n . U m a y i n y a n c h il g a n e n d o s p e r m
z a rra c h a la r id a n ( o i c h a m i
4 0 - 6 0
m k m ) v a k a m
m iq d o rd a g i 
k e p a k d a n , y a ' n i m a y d a l a n m a g a n qob iq va a le y r o n q a tl a m d a n (un 
m a s s a s i g a n i s b a t a n 3 - 4 % m i q d o r d a ) ib o rat b o i a d i . K r a x m a l m iq d o ri 
o 'r t a c h a 75 % n i tash k il qilib. oqsil m i q d o ri n is b a t a n k o ' p b o i a d i
( 1 3 - 1 5 % ), h o i k le y k o v i n a n i n g c h iq is h i 30 % ni ta s h k il qiladi.
153

---