Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

hamda donning ichida rivojlanayotgan jarayonlar va suvning
endospermga yetib borish muddatini bilish kerak. D onlam ing navi,
shishasim onligi va namliklarini bilgan holda ularga konditsion
ishlov berish muddatlarini aniqlash mumkin.
Donlardan olinadigan mahsulotlarning ozuqaviy qiymatini
ta ’m inlaydigan texnologik jarayonlam i ratsional ravishda olib
borish ularning kim yoviy tarkibiga b o g ‘liq. Chunki barcha fizik-
kim yoviy jarayonlar bir-biri bilan b o g ‘liq b o ‘lib, bir vaqtning o ‘zida
ro‘y beradi.
132

---

D o n v i u l o s p e r m i n i y u m s h a t i s h j a r a y o n i n i n g a h a m i y a t i .
D o n n i n g n am lig i 
oshirilganda, uning zichligi kamayadi. Bu esa
d o n c i u l o s p e r m i g a
ta’sir etib, uni yumshatadi, natijada endosperm
zichligi vu 
clektroenergiya sarfi kamayib, uni maydalash, oraliq
m a h s u lo tla r v a
maydalangan zarrachalar sifati o ‘zgaradi.
Yorm a 
olish texnologiyasida don yadrosi tuzilishining o ‘zgar-
tirilishi 
maqsadga muvofiq emas, chunki texnologik jarayonlarda
d o n la r 
maydalanib, unning chiqishi kamayib ketadi. Texnolog
endospermni yumshatish m exanizm ining ijobiy tomonlarini o ‘r-
ganib, dondan un va yorma ishlab chiqarish jarayonida undan
samarali foydalanishi kerak. Hozirgi zamon ilm iy m a’lumotlari shuni
ko‘rsatadiki, endospermni yum shatish quyidagi asosiy jarayonlarga
bog‘liq:
a) endospermni yumshatish natijasida donda mikrodarz hosil
b o iish i;
b) dondagi molekulalarning, biopolim er tuzilishi va shaklining
o ‘zgarishi;
v) biokim yoviy va gidrolitik jarayonlam ing yuz berishi.