Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

Don uyumining harorati. 
H ar bir m ikroorganizm lar turi 
m a ’lutn harorat ostida yoki chegarasida k o ‘payib rivojlanadi va 
butunlay nobud b o ‘lishiga ham olib keladi. M ikroorganizm lar 
sovuqqa chidam li (psixrofil), issiqni yaxshi k o ‘ruvchi (termofil) 
v a o ‘rtacha haroratda rivojlanadigan (mezofil) ham da yashaydigan 
guruhlarga ajratiladi. D on uyum i mikroflorasi asosan mezofil 
m ikroorganizm lardan iborat b o ia d i, m ezofillar 2 0 -4 0 °C da yaxshi 
rivojlanadi. Bu asosan, m o g‘or zam b u ru g iarig a tegishli b o iib , ular 
don uyum i 10-20°C harorat ostida ham yaxshi rivojlanishini k o ‘rish 
m um kin. Rsixrofil m ikroorganizm lar don uyum ida katta m iqdorda 
b o im a y d i, termofil m ikroorganizm lar esa saqlanayotgan donlarda 
va don uyum ida o 'z -o ‘zidan qizishning oxirgi bosqichlaridagina 
biroz to ‘planadi.
19-jadval
Turli mikroorganizmlar guruhlarida asosiy harorat nuqtalari
M ik ro b lar guruhi
H arorat °C
M inim al
O ptim al
M aksim al
Rsixrofil
-8-0
10-20
25-30
M ezofil
5-10
20-40
40-45
Term ofil
25-40
50-60
70-80
Jadvaldan k o ‘rinib turibdiki, m ikroorganizm lar faoliyatining 
harorat om iliga b o g iiq lig i um um iy qonuniyatlardan don uyumi va 
don m ahsulotlarini saqlash am aliyotida keng k o ia m d a foydalaniladi. 
Am m o noqulay yuqori harorat bilan don uyum iga ta ’sir etish, y a ’ni 
uni sterillash donning sifatini tushirib yuboradi.
H aroratning past b o iis h i m ikroorganizm larga salbiy ta ’sir k o ‘r- 
satib, ularning rivojlanishini to ‘xtatadi, ammo bu ularning nobud 
b o iish ig a olib kelmaydi. Qachon qulay m uhit paydo b o iis h i bilan 
o ‘z faoliyatini у ana davom ettiradi.
70

---