Donni saqlash va dastlabki ishlash texnologiyasi

yorma
87-rasm. Maydalangan yormani nazorat qilish:
K l-yirik yo rm a ; K 2 -o ‘rta yorm a; M Z -mayda yorm a; M- kepak;
I-yo rm a n i dastlabki saralash; 2 - kalibrlash;
3-pnevmoseparatsiyalash; 4-magnit separatori; 5-avtom at tarozi
231

---

88- Kepak va qovuzni nazorat qilishi texnologiyasi:
1-rassev; 2-pnevmoseparator; 3-magnit separatori; 4-tarozi.
Yormaning namligi oqlangan sholi uchun 15,5 % gacha, suli 
uchun 12,5 % gacha o ‘zgarib turadi. Yorma rangi, hidi va ta ’min- 
ing har xil o ‘zgarishlari yoki yormaning o ‘zida yoki yorma saqlan-
232

---

ayotgan binoda yuz berayotgan salbiy jarayoni ami ko ‘rsatadi. Sifatli 
yprma tarkibida ta ’m bilish va hid sezish a ’zolariga ta ’sir ko‘rsa- 
tuvchi moddalar bo ‘lmaydi. Yorma normal yormaga xos rang, hid va 
ta ’mga ega bo ‘lishi kerak. Yorma sifati, shuningdek, alohida yorma 
doni shakliga ko ‘ra va ular yuzasining holatiga ko ‘ra baholanadi. 
Bu yerda obyektiv baholash mezoni yo ‘q, shuning uchun baholash 
organoleptik, ya’ni tashqi ko ‘rinishi va etalon bilan taqqoslab amalga 
oshiriladi. M a’lumki, to ‘g ‘ri baholash faqat bajaruvchining tegish- 
li tajribasiga asoslanishi mumkin. Shu munosabat bilan ob’yektiv 
baholash mezonlari - kuldorligi, yuzasining tiniqlik koeffitsienti, 
tarkibida murtakli donning mavjudligi va boshqalarni joriy etish kat- 
ta amaliy ahamiyatga ega bo ‘lishi mumkin.
Yormaning mahsulot sifatidagi k o ‘rinishi ko ‘p jihatdan yor- 
maning o‘lchamlariga ko‘ra baravarlanishi bilan belgilanadi. Stan- 
dartlar butun yorma tarkibida maydalangan zarrachalar, shuningdek 
maydalangan yorma tarkibida yorma raqamini tavsiflovchi foizli 
miqdordagi zarrachalar mavjudligini cheklaydi.
Yormadagi metallomagnit aralashmalar miqdori 1 kg da 3 mg dan 
oshmaeligi kerak. Metallomagnit aralashmalar alohida bo‘laklarining 
o ‘lchami eng katta uzunlik oichovida 0,3 mm dan, ruda va shlaklar 
alohida bo‘laklarining massasi esa 0,4 mg dan oshmasligi kerak. Om- 
bor zararkunandalari bilan zararlanishga yo‘1 qo‘yilmaydi.