Don va don mahsulotlari iste’mol qiymatini oshirish usullari

Uglevodlarning inson organizmi ehtiyojini qondirishi. Uglevodlar inson organizmida asosiy, quvvat manbai hisoblanadi. Ular hujayralar va to’qimalar tarkibiga kirib, muntazam tarzda energiya hosil bo’lishiga sarflanadi. Ayniqsa, uglevodlar nuklein kislotalar, aminokislotalar, glikoproteidlar va boshqa hayot uchun muhim bo’lgan moddalarni sintezlash uchun katta ahamiyatga ega.
Alohida uglevodlar biologik faollikka egadir. Masalan, askorbin kislotasi muhim vitamin bo’lib, geparin qonning quyuqlanishiga yo’l bermaydi, gialurin kislotasi qon tomirlari devorlari orqali bakteriyalar kirishiga to’sqinlik qiladi. Qand singari uglevodlar oziq-ovqat mahsulotlarining shirin ta`mini ta`minlaydi. Inson organizmining uglevodlarni to’plash qobiliyati chegaralangan. SHuning uchun organizmning uglevodlarga bo’lgan talabini qondirish uchun uglevodlar uzluksiz ravishda taom bilan kelib turishi kerak.
Uglevodlar organizmda yog’ almashinishi bilan mahkam bog’langan. YUqori darajada energiyaning sarflanishi va uglevodlar kamligi tufayli organizmda yog’dan qandlar hosil bo’ladi. Ammo, ko’p hollarda uning teskarisi, ya`ni uglevodlarni haddan tashqari miqdorda iste`mol qilish natijasida, ulardan yog’lar hosil bo’lishi kuzatiladi. Bu esa haddan ortiq semirishga olib kelishi mumkin.
Uglevodlar xazm bo’ladigan (qandlar, kraxmal, dekstrinlar, glikogen) va xazm bo’lmaydigan (inulin, mannan, sellyuloza, gemisellyuloza, gummi moddalar va yelimlar) guruhlarga bo’linadi. Оziq-ovqat mahsulotlarining energetik qiymatini hisoblashda faqat xazm bo’ladigan uglevodlarning miqdori hisobga olinadi. Ammo xazm bo’lmaydigan uglevodlar (ballast moddalar deb nomlangan) ham organizmning faoliyati uchun muhim o’rin tutadi. chunki ular ovqat xazm qilish traktini harakatlanishi va foydali mikroorganizmlarni hayot faoliyatini ta`minlaydi.
Insonning uglevodlarga bo’lgan ehtiyoji, asosan, o’simlik moddalarini iste`mol qilish orqali qondiriladi. Katta yoshdagi odamning ehtiyoji yuqorida ko’rsatilgan 500 g non mahsulotlarining tarkibidagi uglevodlarning miqdori va shu miqdordagi moddalar inson organizmini ehtiyojini qondirish darajasi to’g’risida ma`lumotlar jadvalda keltirilgan