Domna gazi Domna ishlab chiqarishi

Elektr  pechlari.  XIX  asr  oxiri  va  XX  asr  boshlarida  elektr 
pechida  po‘lat  olish  usuli  yaratildi.  Elektr  pechlari  tuzilishining 
oddiyligi,  turli  muhitda  va  vakuumda  ishlay  olishi,  haroratning 
yuqoriligi  va  oson  rostlanishi  ko‘p  legirlangan  va  maxsus  xossali 
po‘latlar olishga imkon berdi.
Po‘lat  ishlab  chiqarishda  foydalaniladigan  elektr  pechlari  ikki 
asosiy guruhga ajratiladi:
• elektr-yoy pechlari;
• induksion elektr pechlari.
Elektr-yoy  pechlari  tuzilishi  oddiy,  boshqarish  qulay,  elektr 
energiyasidan  foydalanish  koeffitsiyenti  yuqori  va  ularda  turli 
markalardagi  po‘latlarni  arzon  shixta  materiallaridan  olish  mumkin
123

(7.4-rasm).  Elektr-yoy  pechlari,  o ‘z  navbatida,  elektrod  1  ning 

o‘rnatilishiga ko‘ra ikki turga bo‘linadi:
• elektrodlari tik (vertikal) o ‘matilgan pechlar (ular po‘lat ishlab 
chiqarishda ishlatiladi);
• elektrodlari yotiq (gorizontal) o ‘matilgan elektr pechlari (ular 
quymakorlik sexlarida rangli metallar qotishmalarini suyuqlantirishda 
ishlatiladi).
Bu  pechlarda  tok  birinchi  elektroddan  metallga,  undan  ikkinchi 
elektrodga  o ‘tadi.  Natijada  tok  zanjiri  hosil  bo‘ladi.  Elektr  yoyi 
elektrodlar  bilan  pechga  solingan  shixta orasida  hosil  boiadi.  Elektr- 
yoy  pechlari  sirti  po‘lat  list  bilan  qoplangan  bo‘lib,  ichki  devorlari 
o ‘tga  chidamli  g ‘ishtlardan  teriladi.  Pechning  yuqori  qismi  gumbaz 
deb,  tagi  esa  tub  deb  ataladi.  Shixta  materiallarini  pechga  tezroq 
yuklash  maqsadida  gumbaz  ajraladigan  qilinadi.  B a’zi  pechlaming 
yon  tomonlariga  shixta  materiallari  solinadigan  darcha,  ikkinchi 
tomonidan esa suyuq metall chiqaradigan nov qilinadi.