Dolzarbligi

Ximoyaga xavola etilayotgan g’oyalar quyidagilardan iborat:

1. 
   yalpi yondashuv mazmuni, tartibi va funksiyasini nazariy asoslash va uni “O’zgarmas elektr tok qonunlari” bo’limini o’qitishda qo’llashning zarurati, mazkur bo’limni bayon etishda deduktiv va induktiv umulashgan uslublar majmuasi samaradorligini ko’rsatish.
   
2. 
   o’quvchilarda kishilik jamiyati, atrof muxit xodisalari birligi va o’zaro bog’liqligi xaqida yaxlit ishni ta’min etuvchi mazmun, shakl, yo’l-yo’riqlar va pedagogik shart – sharoitlarda isbotlash, o’quvchilarning fizik bilimlarini mustaxkamlash.
   

“Tok kuchi va tok zichligi. Elektr tokining ta’sirlari”

Elektr toki. Elektr toki deb elektr zaryadlarining batartib harakatiga aytiladi. Tashqi elektr maydon ta’sirida o’tkazgichlardagi musbat zaryadlar maydon bo’ylab, ya’ni o’tkazgichda elektr toki vujudga keladi. Bu tok o’tkazuvchanlik toki deyiladi.
Shartli ravishda elektr tokining yo’nalishi musbat zaryadlarning harakat yo’nalishi bilan mos, manfiy zaryadlarning harakatiga esa qarama-qarshi deb qabul qilingan. Masalan, metallardagi elektr tokining yo’nalishi elektronlarning harakat yo’nalishiga qarama-qarshi deb olinadi.
O’tkazgichda elektr tokining mavjudligi uning quyidagi: qizish, kimyoviy tarkibini o’zgartirish va magnit maydon hosil qilish xususiyatlariga ko’ra aniqlanadi.
Elektr toki vujudga kelishi va mavjud bo’lishi uchun: 1) batartib harakat qilishi mumkin bo’lgan erkin zaryadlangan zarralar; 2) energiyasini bu zarralarning batartib harakatiga sarflaydigan elektr maydon bo’lishi zarur.
Tok kuchi. Tok kuchi (I) elektr tokining miqdoriy o’lchovi bo’lib, o’tkazgichning ko’ndalang kesim yuzidan vaqt birligida o’tuvchi elektr zaryadi bilan aniqlanadigan skalar fizik kattalikdir.
_I= Q
t
Bu yerda ∆Q o’tkazgich ko’ndalang kesimidan ∆t vaqtda oqib o’tgan zaryad miqdori. Vaqt o’tishi bilan kuchi va yo’nalishi o’zgarmaydigan tok o’zgarmas tok deyiladi.
O’zgarmas tok uchun
I= ^Q (1.1)
t
Tok kuchining SI dagi birligi amper (A)- asosiy birlikdir. U fransuz fizigi A.Amper (1775-1836) sharafiga shunday nomlangan.
Tok zichligi. Tok zichligi vektor kattalik bo’lib, uning moduli tok kuchi I ning o’tkazgich ko’ndalang kesimi yuzi S ga nisbatiga teng:
j= ^I (1.2)
S
j vektor tok yo’nalishi bo’ylab yo’nalgan.

Tok jichligining SI dagi birligi ^A
_m 2
[j]= ^{[I ]} =1 ^{A
[S ]} m ²