Dolzarb masalalari annotatsiya

XALQ MAORIFIGA E’TIBOR 
Rivojlanayotgan mamlakatlarda 
xalq maorifiga keyingi yillarda katta e’tibor 
berilmoqda. Masalan, Osiyoning ko’pgina mamlakatlarida
1985 yildagiga nisbatan xalq ta’limi uchun ajratilgan mablag’ 20 barobardan ortiq 
o’sdi. Ayniqsa, Malayziya, Saudiya Arabistoni, Iordaniya, Singapur, Janubiy 
Koreya, Tailand, Suriya, Hindiston, Pokiston, Turkiya kabi malakatlarda xalq 
maorifi rivojlanishi ancha yuqori bo’ldi. Osiyodagi ko’pchilik mamlakatlarda 
bolalar 5–7 yoshdan boshlab maktabga bora boshlaydilar.
Bangladesh, Birma, Livan, Pokiston, Shri-Lankada maktabga 5 yoshdan 
boradilar
. 
AQSH, Buyuk Britaniya, Yangi Zelandiya, g’arbiy Yevropa davlatlarida 
evristik suhbat metodi keng tarqalgan. Kartinalar, tarqatma kartochkalar usulida 
turli chizmalar jadvallar, xaritalar turlicha xatoliklarga yo’l qo’yib tuziladi, 
muammolar savollar o’quvchilar diqqatiga havola etiladi.
Bunda asosiy e’tibor o’quvchilarni ko’proq mustaqil bilim olishga, kichik 
tadqiqotlar qilishga o’rgatishdan iborat 

---

3 
O’quvchilarda ishbilarmonlik, uddaburonlik xislatlarini shakllantirish uchun ham 
ko’proq misol va masalalardan foydalaniladi. 
 
XORIJIY TA’LIM MUASSASALARINING TAJRIBASIDAN 
• 
Oliy o’quv yurtlarida kadrlar tayyorlash, ta’lim tizimini isloh qilishning 
jahonda tan olingan, tajribada isbotlangan 4 ta modeli mavjud. Bular 
AQSH, 
Frantsiya, Germaniya va Yaponiya
mamlakatlarining modellaridir. 
• 
Ular, garchi, umumiy qoida va yo’nalishlar bo’yicha bir-biriga yaqin bo’lsa-da, 
lekin mavjud mamlakatlarning hozirgi iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy holati, milliy 
xususiyatlari hamda fuqarolarning yashash sharoitidan kelib chiqib, farq qiladi.
AMERIKA QO’SHMA SHTATLARI TA’LIM TIZIMI
: 
Amerika
 
qo’shma shtatlarida o’rta ta’lim 12 yil bo’lib boshlang’ich o’rta va 
quyi maktablarga bo’linadi. Aksariyat qismi davlat maktablaridan iborat va ularda 
o’quvchilarning 88 foizi o’qiydi. Ta’lim muassasalarini davlat va shahar 
buyudjetlari moliyalashtiradi. 
Amerika
 
qo’shma shtatlarida yalpi ichki mahsulotning 7.5 foizi har yili ta’limga 
sarflanadi. 12 foiz o’quvchilar xususiy maktablarga boradi, ularning moddiy 
resurslari ota-onalar, turli mablag’lar va xayriya mablag’lari hisobidan 
shakllantiriladi. 
Har bir sinf xonasi televizor va kompyuterga ega. Kompyuter sinflari yuqori 
tezlikdagi internetga ulangan. Amerikada nusxa ko’chirish uskunalari juda ko’p 
joylashtirilgan. Deyarli barcha vazifalar bosma shaklda beriladi. Boshlang’ich 
maktabda har yil sinf o‘qituvchisi o’zgaradi. Boshlang’ich sinflarda matematik 
bilimlarning hajmi Rossiya va Angliya maktablari darajasiga nisbatan biroz 
yengilroq. 
Ko’paytirish jadvali 3-sinfdan boshlanadi. 
Amerika
 
qo’shma shtatlarimaktablaridagi o’ziga xos xususiyatlaridan biri har 
bir o’quvchining, “Hisobot kartasi” yuritilishidir. Unda o’quvchi 10 xil xatti -
harakati bo’yicha baholanadi. Ota-onalar farzandlariga oqsayotgan tomonlarini 
aniqlab, uni tuzatishga harakat qilishadi. 

---

4 
Amerika pedagoglari haftasiga bir marta 1-3-sinf o’quvchilari uchun “Sevimli 
o’yinchoq” metodini qo’llashadi. Bu metodda bolalar o’yinchogini tariflaydi. 
Maktablar raqamlanmaydi, ular hududlar boyicha yoki mashhur kishilar nomi 
bilan ataladi. 
• 
Bolaligidanoq