Доктори X. А л и у л о в Та ризчи — ф алсаф а фанлари доктори А. А Х м ед о в

т а • 5
о 
chhf 
^удратмга 
ишонган. 
Ул у г б е к
Ж о р д а н о
Б р у ­
но кабн атеистик д у н ё ^ а р а ш и туфа пли у л ди ри лг а н деб
1 Ц лранг: Мир Саййид Ш ариф Ж урж оний. А т-таъриф ат, С там ­
бул. «Д ор-ул табоате омера», 1818 й.. 11- бет.
141

---

келинган фикр у н ч а ли к ^ а ^ и к а т эмас, б ал ки у асосан 
ижти мои й ту'
1
\ н а ш у в л а р
с а ба бл п ж о^ и л
ф и т н а ч и л а р
т омонида н у л ди ри л г ан д е с а к ^ак^икатга яцинрок, б у л а ­
ди. J^ap х ол да д у н ё к а р а ш с а б а б л а р и д а н к у р а ижтимоий 
с а б а б л а р купрок булс а керак.
У луг бе к илмий ф а ол и я т и н ин г мухим ф а з и л а т л а р и -
д а н бири у та д ^и ко тн и у л а р ни ма вхум м у л о ^ а з э л а р д а н
эмас, б ал ки ж о и л и м у ш о ^ а д а д а н бо шл аиг анл игид ир .
Улуг б ек к уз а тиш ва у л ча ш а с бо бл ар и ха л н тако- 
м и л л а ш м а г а н л и г и г а к а р а м а й , К,уёш ва Ой х а р а к а т л а -
рипи тугри хисоблади, унинг ^и с о б ла р и хозирги ^исоб- 
л а р д а н ж у д а оз ф а р ^ ^нл ад и. Бун и т ур л и з а м о н л а р д а
утгаи а п р о и о м л а р п п п г
осмон э кв атори г а 
э кл ип т и ка
( Куёшнипг бир ннл.^пк х а р а ка т и д а н хосил булган кат- 
та д ойра ) тскислиги огмалнгмми у л ча ш буиича 
1
^улга 
к нри т ил г ап
п а ти ж а л а р и н и
со л иштиреа к,
У лу г бе к
хисоби н а ца д а р х а ю щ а т г а якиилигинн курамиз:
Эр ат ос фе нд а 23°5Г20" булнб, 
хатоси 
7'35", 
Гнп- 
п а р а х д а хатоси — 23". 
Пт ол ем ей да — 10' 
10", 
Бат-
тоиийда — 0' 17", А б у л ва ф о да 0' 35", К ?х и йд а .16' 36", 
Тусийда — 2' 9", У лу гб ек да 23С3 0 '1 7 " , - (У 3 2 " . Бу хато- 
л а р д а т урли д а в р л а р и и н г к у за ги ш 
пмкониитлари
 
ди- 
собга олинган. Улугбскпинг юлдуз йилп (сферих д ав р ) 
^ак.идаги ^исобларн .\,ам хозирги ^ нсоб-китобларг а ж у ­
д а я^ин. Улугбек фа п д а г и т ушун ч ал арп н чунончи, мад- 
хал, толе, матоле, ма ма р , м а тлл и тлу, ма т лл и толе ма.%- 
фуз, 
^исса, 
синус-верзу 
ва хока зо л ар ни
тулдирди.
У ла рни н г купларини У л у г б е к шш г узи киритди.
У луг бе к ра с ад хо н а си да ги асосий 
улчов воситаси 
с екстант булиб ( б а ъ з ил а р к в а д р ан т д е н и ш а д и ) , у куза^ 
тнш н а ти ж а л а р и н и ж а д в а л ва к а т а л о г л а р ш а к л и д а ифо- 
д а л а г а н . К ат а л о г д а 1018 юлдуз бор. У ла р д а ^ э р бир 
юлдузнинг коо р ди иа тл ар и (к е н г ла ма
ва 
у з у н л а м а ) ,
у л а р н ин г ю л ду з л а р т^пламларидаг-и 
холати, 
юл ду з
ми ц д о р ла р и берилган. К о ор ди на т л ар боши килиб 1437 
йилдаг и кун тенглиги олинган.
К а т а л о г — м у р а к к а б билиш ж а р а ё н н н и н г якуни б у­
либ, 
р а ц а м л а р
м а т е м а т ик а ^ол и пи г а т уши ри л а д и, яъни 
^ ои да - ^о н ун ия тл ар яра тил а ди.
У луг бе к ж а д в а л л а р и : 1 1) З^ижрий йил ла р ма д^ а л и -
1 
У лугбек.
Зи ж и К урагоннй