Доцент, и ф. н. Ишанходжаев М. А. –Тми

www.interfinance.uz 

5
Хусусий булут (оммавий булут каби) – бу нафақат инфратузилмали 
хизмат. Серверли виртуаллаштириш – йирик йўналиш ва шунинг учун хусусий 
булут ҳисоблашнинг катта қувватли ҳаракатлантирувчи омили ҳисобланади. 
Хизмат сифатидаги инфратузилма (IaaS) ишлаш тамойилларини тубдан 
ўзгартириб юбормаган ҳолда МИБМ энг қуйи даража ресурсларини 
фойдаланиш учун қулай бўлган содда шаклда тақдим этади.
Хусусий булут хусусий бўлмай қолиши мумкин. Бир томондан, 
хусусий булут тез қайта қуриш, кўламланувчан ва самарадор, оммавий 
булутлар учун характерли бўлган реал ва салоҳиятли хавфсизлик таҳдидларини 
бартараф қилишда устунликларга эга. Иккинчи томондан, бизнес талаби бўлган 
хизмат кўрсатиш, хавфсизлик ва талабларга риоя этишни назорат қилиш 
даражаси вақт ўтиши билан оммавий булут хизматларида ҳам ортиб боради.
Стандарт ва технологиялар миллий институтининг (NIST National Institute 
of Standards and Technology, USA) “The NIST Definition of Cloud Computing” 
номли ҳужжатида булутларнинг қуйидаги таснифлари аниқлаб берилган: 
- талаб бўйича ўз-ўзига хизмат кўрсатиш (On-demand self-service). 
- кенг йўлакли кириш (Broad network access).
- ресурсларни ягоналикка (пул) бирлаштириш (Resorce pooling). 
- тезкор эластик ҳолат (Rapid yelasticity).
-ўлчовли сервис (Measured service).
Ҳозирги кунда булутли технология хизмат кўрсатишларини баъзида 
булут қатламлари деб аталадиган учта асосий моделга ажратиш қабул 
қилинган. Бу учта қатлам булутли технологиялар тузилишинигина эмас, балки 
бутунлай ахборот технологияларини акс эттиради (2-расм).
2-расм. Булутли ҳисоблаш қатлам-моделлари 
 
Хизмат сифатида инфратузилма (Infrastructure as a Service – IaaS) 
буюртмачига хизматлар сифатида тақдим этиладиган серверлар, тармоқ 
ускуналари ва сақлаш қурилмаларига ўхшаш жисмоний ресурслар мажмуидан 
иборат. Инфратузилма хизматлари заруриятига кўра ҳисоблаш қувватини 
тақдим этган ҳолда маълумотларга ишлов бериш марказини тўғри ва самарали 
жиҳозлаш масалаларини ҳал қилади.  

---

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий электрон журнали. № 3, июнь, 2018 йил