Dnk rekombinatsiyasi

gal va bio genlari orasidagi maxsus sayt att

(attachment)-saytlar orasida rekombinatsiyalashish yo`li bilan integratsiyalanishi

в – profag

г – rekombinatsiyalanish jarayonining umumiy ko`rinishi yozuvi

Transpozitsiyalar

Harakatchan (mobil) genetik elementlar harakatlanuvi asosidir.

Harakatchan elementlar – bu DNK hujayrasi molekulasining bir bo`limidan boshqasiga , shu hujayradagi boshqa molekulaga, yoki boshqa organizm hujayrasiga ko`chib o`ta oladigan maxsus ketma-ketligi.

Harakatchan elementlar odatda avtonom bo`la olmaydi, xromosoma yoki plazmidalar tarkibida bo`ladi.

Transpozitsiyaning asosiy oqsili bu transpozazadir.

Transpozitsiyalarda rekombinatsiyaning 3 xil mexanizmi ajratiladi:

- replikativ transpozitsiya

- noreplekativ transpozitsiya

- retrotranspozonla ning ko’chib o’tishi

Replikativ transpozitsiya

Harakatchan element boshqa molekulaga ko’chib o’tayotganda, o’z nusxasini boshlang’ich DNK da qoldiradi.

Mu fagida va Tn3 oilasiga mansub bakterial transpozonlarda aniqlangan.

Noreplekativ

transpozitsiya

Elementni kesish va uni boshqa joyga ko’chirib o’tkazishga asoslanadi.

Ko’pgina bakteriyalarning harakatchan elementlari va eukariotlarning lementlariga xos.

Retrotranspazonlarning ko’chib o’tishi.

Pol retrotranspazoning geni bir nechta fermentlarni ko’dlaydi: integraza, teskari transkriptaza, RNKazaH ni va proteazani.

Noqonuniy rekombinatsiya

DNK molekulalari orasida gomologiyasiz rekombinatsiya yuz beradigan jarayonlar yig`indisi bo`lib,sayt-maxsus rekombinatsiya mexanizmlari va trsndpozitsiyalar qatnashmaydi . Ular uchin umumiy bo`lib DNKning nogomologik molekulari uchining qo`shilishi hisoblanadi.

• ba’zi hujayra genlarining xo`jayin hujayrasi xromosomasidan ekssiziyalanayotganda retrovirus tomonidan tutilishi
• Mikroinyeksiyalar yordamida umirtqalilar hujayrasiga kiritilayotgan DNK qisimlarining hujayraga integratsiyasi.

Birinchi marta yapon tadqiqodchisi X.Ikedo tomonidan 1982 yilda ta’riflangan .