Djafarova Nigina Alisherovna “turizmda statistik ma’lumotlarni yig’ish metodologiyasini xalqaro standartlarga moslashtirish yo’llari”

3.3 - jadval 
Turistik xarajatlar tarkibi 
Xarajat yoʻnalishlari 
Ichki turizm 
Xalqaro turizm 
1. Safardan oldingi xarajatlar 
1.1.  Koʻchmas  mulk,  uzoq  muddat 
kiritilmaydi 
kiritilmaydi
 

---

77 
 
davomida 
ishlatiladigan 
narsalarni 
(shahar 
tashqarisidagi 
hovli, 
avtomashina,  avto-furgon,  yaxta  va 
hokazo)  sotib  olish.  Ular  turistik 
maqsadlarda ham qoʻllanilishi mumkin. 
1.2.  Nafaqat  safar  davomida,  balki 
keyinchalik  ham  ishlatilsa  boʻladigan 
uzoq  muddat  foydalaniladigan  katta 
boʻlmagan 
narsalarni 
va 
kundalik 
hayotda 
qoʻllaniladigan 
tovarlarni 
(yoʻlda  qoʻllaniladigan  narsalar,  sport 
inventari va boshqalar) xarid qilish yoki 
ijaraga olish. 
kiritilmaydi 
kiritilmaydi
 
 
1.3. 
Kutilayotgan 
sayohatda 
koʻrsatiladigan 
xizmatlar 
haqining 
oldindan  toʻlanishi  (kompleks  turlar, 
joylashish, 
tashish, 
hamda 
turistik 
sugʻurtaga ega boʻlish). 
 
kiritiladi 
chiqish 
turizmi 
– 
xalqaro 
tashuvlardan 
mustasno, 
faqatgina 
mahalliy  aholining  oʻz 
mamlakatidan 
tashqaridagi 
sayohati 
davomida 
koʻr-
satiladigan 
xizmat-
largina kiradi;  
kirish  turizmi  –  xalqaro 
tashuvlardan  mustasno, 
faqatgina 
xorijiy 
turistlar 
tashrif 
buyurayotgan 
mamlakatda 
koʻrsa-
tiladigan  xizmatlargina 
kiradi. 
1.4. safardan oldin taqdim etiladigan va 
u 
bilan 
bogʻliq 
xizmatlar 
toʻlovi 
(avtomashinalarning  texnik  xizmati  va 
hokazo) 
 
kiritiladi 
 
kiritilmaydi 
2. Safar davomidagi xarajatlar 
2.1.  Tashrif  buyuruvchilar  tomonidan, 
shu  jumladan,  ish  safarida  ish  beruvchi 
nomidan  amalga  oshiriladigan  tijorat 
faoliyati 
Kiritilmaydi 
 
Kiritilmaydi
 
2.2. 
Qarindoshlar 
yoki 
tanishlar 
tomonidan  dam  olish  safari  davomida 
beriladigan  naqd  pullar,  lekin  turistik 
Kiritilmaydi 
 
Kiritilmaydi 
 

---

78 
 
tovar  va  xizmatlar  toʻlovi  uchun  emas; 
xayriya toʻlovlari 
2.3.  Koʻchmas  mulk,  uzoq  muddat 
davomida  ishlatiladigan  narsalar  (shahar 
tashqarisidagi  hovli,  avtomashina,  avto-
furgon,  yaxta  va  hokazo)  sotib  olish. 
Ular  turistik  maqsadlarda  qoʻllanilgan 
taqdirda ham. 
Kiritilmaydi 
 
Kiritilmaydi 
 
2.4. 
Odatiy 
yashash 
muhitidan 
tashqarida  doimiy  iste’mol  qilinadigan 
tovarlarni arzon narxlarda xarid qilish 
Kiritiladi  
Kiritiladi 
 
2.5  Boshqa  katta  hajmdagi  xarajatlar 
(mashinaning  kapital  ta’mirlash  va 
boshqalar) 
Kiritiladi 
 
Kiritiladi 
 
2.6. 
Uzoq 
muddat 
davomida 
ishlatiladigan 
va 
kundalik 
hayotda 
qoʻllaniladigan katta boʻlmagan tovarlar, 
ulardan  foydalanish  vaqti  va  joyidan 
qat’iy nazar, xarid qilish. 
Kiritiladi 
 
Kiritiladi 
 
2.7. Suvenirlar xarid qilish 
Kiritiladi 
 
Kiritiladi 
 
2.8. 
Sayohat 
davomida 
olinadigan 
xizmatlar  haqi  toʻlovi  (tashish,  joylashish 
va boshqalar) 
Kiritiladi 
 
Kiritiladi 
 
2.9.  Belgilangan  joylardagi  boshqa 
mahsulotlar  (xizmatlar)  xaridi.  Shu 
jumladan,  bojsiz  tovarlar, ularning  narxi 
va  iste’mol  xususiyatidan  qat’iy  nazar. 
Tijorat  savdosi  va  koʻchmas  mulk  sotib 
olish bundan mustasno. 
Kiritiladi  
chiqish 
turizmni 
– 
kiritiladi; 
chiqish 
turizmi 
– 
faqatgina 
xorijiy  turistlar  tashrif 
buyurgan 
mamlakatlarida  amalga 
oshirilgan 
xaridlar 
kiritiladi 
3. Safardan keyingi xarajatlar 
3.1. 
Safar 
bilan 
bogʻliq 
tovarlar 
(xizmatlar)  sotib  olish  (fotosuratlarni 
chiqarish,  sayohat  davomida  buzilgan 
avtomashinani  ta’mirlash,  va  hokazo). 
Koʻchmas  mulk 
va  boshqa  uzoq 
muddatli qoʻllaniladigan tovarlarni xarid 
Kiritiladi  
Kiritilmaydi  

---

79 
 
qilish bundan mustasno.