Dizel dvigatelning yaratilishi

4-MAVZU: GAZLI YONILG`ILAR
O’quv rejasi:

1. Gazlarning avtomobilsozlikda tutgan o`rni

2. Suyultirilgan gazlar

3. Siqilgan gazlar
Mamlakatimiz yonilg’i bazasida gazsimon yonilg’i kattagina o’rin ègallaydi. Undan foydalanish sanoatdagina èmas, balki avtomobil tranportida ham yildan-yilga ortib bormoqda. Gazsimon yonilg’i boshqa yonilg’i turlariga nisbatan qator afzalliklarga èga: keng tarqalgan, arzon, uning katta zaxiralari mavjud, u havo bilan osongina aralashadi (taqsimlanadi) va rostlanadi. Gaz yonilg’ilarni issiqlik berishi yuqori. Ular yonganida yuqori harorat hosil qiladi, tarkibida korroziyalovchi agressiv moddalar yo’q. Gazsimon yonilg’idan foydalanish juda qulay: xonalar ifloslanmaydi, chunki u yonganda qorakuya va smolalar ajralib chiqmaydi, kul hosil bo’lmaydi, yonish maxsullari tarkibida tirik tabiat uchun zaxarli moddalar yo’q.

Gazsimon yonilg’i markazlashtirilgan usulda saqlanadi , bu èsa foydalanish uchun qulay, individual omborxona, maxsus omborlar talab ètilmaydi. Gaz magistrallaridan foydalanish, ayniksa, qattiq va suyuq yonilg’i zaxiralari bo’lmagan xududlar uchun juda muxim.

Gazsimon yonilg’ilarning asosiy kamchiliklari, ularning portlovchanligidadir. Agar xavfsizlik texnikasi hamda yong’inga qarshi xavfsizlik qoidalariga rioya qilinsa, shuningdek tavsiya qilingan tadbirlar bajarilsa, gaz ustanovkalaridan ishonchli va xavfsiz foydalanish mumkin.

Eng yuqori kaloriyali gazlar(yonganida 20000 kJ/m³ yoki 5000 kkal/m³ issiqlik chiqaradigan)ga tabiiy gazlar, neft gazlari, yo’ldosh gazlar, shuningdek neftni qayta ishlashda olinadigan turli kreking gazlari va boshqa gazlar kiradi.