Dizayn (kostyum), 5111000-Kasb ta’limi (5320900-Yengil sanoat buyumlari konstruksiyasini ishlash va texnologiyasi

Marketing fanining  hozirgizamon ta'riflari

Marketing

- bu qat'iy fanning va bozorda samarali faoliyat kơrsatishning

mujassamlashishidir. Bu atama dastlab 1902 yilda AQShda paydo  bơlgan,  20

yildan keyin esa bu atamadan jahonning kơpgina mamlakatlari foydalana

boshladilar. Marketing (market) sơzi ingliz tilidan tarjima qilinganda “bozordagi

faoliyat” ma'nosini anglatadi.

---

4

Marketing

- murakkab,  dinamik,  kơp qirrali tushunchadir, bu  esa marketingga

tamoman universal tavsif berish mumkin  emasligidan  dalolatdir. Sơnggi yillarda

chop  etilgan marketingga doir adabiyotlarda marketingning juda kơp ta'riflari

berilgan. Ulardan ba'zi birlarini keltirish lozim .

Taniqli Amerika olimi - marketolog F.Kotler marketingning ta'rifini

quyidagicha ifodalaydi: “

Marketing

  -  tovarlarni    yaratish,  taklif    etish  va

ayriboshlash asosida ayrim olingan kishi va guruhlarning  talab va  ehtiyojlarini

qondirishga qaratilgan iqtisodiy va boshqaruv jarayonidir”.

     

Boshqaruv  muammolari bơyicha etakchi nazariyotchi olimlardan biri   Piter

Drukkerning  ta'rifi  esa quyidagicha: “Marketingning maqsadi sotishga qaratilgan

harakatlarni yơq qilishdan iboratdir. Uning maqsadi xaridorlarni shunday ơrganish

va tushunishdan iboratki,  tovar va xizmatlar uning talabiga aynan mos tushib,

pirovardida ơzini -ơzi sotadi”.

     Frantsuz  marketing maktabida qơllaniladigan ta'rif  ham Piter Drukker ta'rifiga

juda  yaqin turadi. Unga kơra: «Marketing -bu sotishni ta’minlash va sotuvga

tovarlar va xizmatlarni istemolchilarning  talabiga mos holda chiqarish orqali

ularning talabini qondirish maqsadida ơtkaziladigan chora-tadbirlar majmuidir».

      Amerika Marketing Assotsiatsiyasining  1985 yilda marketingga bergan ta’rifi

esa quyidagicha: «Marketingning  mohiyati   insonlar va tashkilotlar talabini

qondirish maqsadida tovar va xizmatlar ishlab chiqarishni rejalashtirish va uni

amalga oshirish, narx belgilash, tovarlar  harakati va sotilishini uyushtirishdir».

       

Keltirilgan ta’riflardan kơrinib  turibdiki marketing -serqirra jarayondir.  Shu

bilan bir qatorda marketing bozor munosabatlari sub'ektlarining biznes falsafasi,

fikrlash strategiyasi  va taktikasi faoliyati  ekan desak xato qilmagan bơlamiz.

Demak, marketing bir vaqtning ơzida «ham mushohada va ham harakat jarayoni»

ekan. Hozirgi  bozor  iqtisodiyoti  yuqori darajaga kơtarilgan mamlakatlarda

marketing tamoyillari oddiy tovar ishlab chiqarishdan boshlab to murakkab

texnologiyalargacha bơlgan jarayonlarda  yaqqol kơrinmoqda. Bugungi bozor

iqtisodiyoti  chuqurlashib borayotgan  sharoitda firmalar, korxonalar va boshqa

bozor sub'ektlarining raqobatga bardosh berib, samarali faoliyat kơrsatishining

birdan-bir yơli marketing imkoniyatlaridan keng foydalanish  ekanligi  hech kimga

shubha tuğdirmaydi.

Respublikamizda ham sơngi yillarda mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan

tovarlarga talab va taklifni ơrganish bơyicha marketing tadqiqodlarini ơtkazish

mexanizmini ishlab chiqish borasida talaygina ishlar amalga oshrildi. Bu  esa

bizning davlatimizda  ham marketingning bozor qonun-qoidalariga muvofiq

xơjalik  yuritish tizimining asosiy vositasiga aylanish davri boshlanganligidan

dalolatdir.

      Yangi tovarni  yaratdim va ishlab chiqardim, bu  yaratgan va ishlab chiqargan

tovarlarim bozorga ơzi yơl topadi deb ơylaydigan korxona rahbarlari

yangilishadilar. Albatta, kơpgina korxonalarning asosiy vazifalaridan biri samara

beradigan  yangi tovarlarni ishlab chiqarish hisoblanadi. Lekin,  bu tovarlarni

muvaffaqqiyat bilan bozorga siljitish ham muhim vazifalardan sanaladi.

---

5

   

Bugungi  kunda marketing tadbirkorlik sohasida ham ơz ơrnini   topmoqda.

“Tadbirkor - iste'molchi” bozori munosabatlarida marketingning  ơrnini 1-

chizmada keltirami