Kirish
Dissertatsiya mavzusining asoslanishi va uning dolzarbligi: Mustaqil O`zbekiston yildan- yilga rivojlanib,oliy maqsad sari ildamlamoqda. Ozod va obod vatan, erkin va farovon hayot uchun, olib borilayotgan amaliy islohotlar birinchi o`rinda inson va uning manfaatlarini ko`zda tutadi. Huquqiy demokratik davlat va fuqarolik jamiyati qurish maqsadi har bir fuqaro uchun sharafli ma`suliyat yuklaydi. Yurt ravnaqiga daxldorlik tuyg`usi bilan yashash va bu yulda fidoiylik ko`rsatish, darhaqiqat sharafli vazifadir. Zero, ko`plab rivojlangan mamlakatlarning taraqqiyot xususiyatlarini tahlil etarkanmiz , xalq fidoyiligi va vatanparvarligi, taraqqiyotning asosiy omillaridan bo`lganiga guvoh bo`lamiz. Shunday ekan, tadqiqotchi olimlar zimmasiga ham mazkur muqaddas ma`suliyat yuklanadi. Tarixchilar nafaqat mamlakatimizning boy tarixini, balki xorijiy sharq va g`arb mamlakatlarining tarixiy taraqqiyot xususiyatlari va tarixiy tajribalarini tadqiq etish orqali mamlakat rivoji uchun muhim hissa qo`shishlari lozimdir. ”Binobabarin, biz davlatimiz kelajagini o`z qobig`imizda o`ralib qolgan holda emas, balki umumbashariy va demokratik qadriytlarni chuqur o`zlashtirgan holda tasavvur etamiz. Biz istiqbolimizni taraqqiy topgan mamlakatlar tajribasidan foydalanib,davlat va jamiyat boshqaruvida erkinlashtirish, huquq va erkinliklarini, fikrlar rangbarangligini o`z hayotimizga yanada kengroq joriy qilishda ko`ramiz.”1 Shu nuqtai nazardan jahon tamaddunining bir qismi bo`lgan Turkiyaning bugungi siyosiy va ijtimoiy manzarasini tahlil etish dolzarblik kasb etadi.
Turkiyaning geostrategik joylashuvi, shuningdek etnomadaniy xusisiyatari, uning xalqaro munosabatlaridagi mavqe`yi bilan birga, davlat boshqaruvida muhim ahamiyatga ega bo`lgan siyosiy partiyalari faoliyatiga ta`sir etgan. Turkiyada G`arb va Sharq madaniyatlari to`qnashganini, sivilizatsiyalar muloqotining o`ziga xos samaralarini ko`rishimiz mumkin. Bu esa, davlat va jamiyat boshqaruvida ham o`z ifodasini topgan.
Turkiya siyosiy partiyalari tarixini o`rganish qo`ydagi jihatlari bilan dolzarblik kasb etadi.
Birinchidan, Turkiya o`z geosiyosiy maqomi va etnomadaniy xususiyatlaridan kelib chiqib, davlat va jamiyat hayotida G`arb an`analarini olib kirgan. Siyosiy partiyalar g`arblashuv jarayoni soyasida Turkiya jamiyatida qaror topgan demokratik qadriyat hisoblanadi. Shu nuqtai nazardan Turkiya siyosiy partiyalar faoliyatini tadqiq etish orqali, g`arb a`nanalari sharq tamaddunining bir qismi bo`lgan Turkiya ijtimoiy-siyosiy hayotida qanday aks etganini bilishimiz mumkin bo`ladi.
Ikkinchidan, biz yashayotgan davr globallashuv davridir. Dunyodagi bo`layotgan siyosiy va ijtimoiy o`zgarishlar umumiylik kasb etishi mazkur davrning asosiy xususiyati hisoblanadi. Yaqin yillar ichida bir qator arab davlatlarida “arab bahori” nomi bilan yuz bergan ijtimoiy-siyosiy to`lqinlar sharq mamlakatlaridagi demokratik xususiytalarni bahsli mavzuga aylantirdi. Ma`lumki siyosiy partiyalar harqanday siyosiy o`zgarishlarning ijodkori hisoblanadi.
Uchunchidan, Turkiyaning Yevropa Ittifoqiga a`zo bo`lishi zamonaviy tarixning bahsli va dolzarb masalalaridan sanaladi. Siyosiy partiyalar faoliyati esa, Turkyaning Yevropa Ittifoqiga a`zo bo`lishi uchun ahamiyatlidir.
“Turkiyaning Yevropa Ittifoqi a`zoligiga nomzod sifatida qabul qilinishi, siyosiy partiyalar ahamiyatini yanada oshiradi. Zero, Turkiyaning Yevropa Ittifoqiga hamkor etadigan darajadagi iqtisodiy, siyosiy va ijtimoiy reformalarning ijodkori shubhasiz siyosiy partiyalardir. Bundan ham muhimi, Turkiyani o`z a`zoligiga nomzod sifatida qabul qilgan Yevropa Ittifoqidagi mamlakatlarda siyosiy partiyalar demokratiyaning markazida turadi”.1
Do'stlaringiz bilan baham: |