РДБ дастгоҳларининг ишлаб чиқарилиши дасгоҳсозликда жуда катта ўзгаришларга олиб келди. Хозирда рақамли дастур билан бошқарилувчи кўп операцияли бир ўрнатишда кўп юзаларга ишлов бериш имкониятига эга бўлган тайёрланадиган детални сифатли ва тез тайёр бўлишини таъминловчи кўп операцияли дастгоҳлар кенг қўлланилмоқда.
Маълумки РДБ дастгохлар , қўл ёрдамида бошқариладиган дастгоҳларни ўрнини эгалламоқда. Бунга сабаб эса ишлов берилувчи деталга сарфланаётган вақтнинг озлиги ва иқтисодий самарадорлиги. Шу омилларни хисобга олиб қўл билан бошқариладиган дастгоҳларни ҳам баъзи бир камчиликларни ўрганиб тахлил қилиниб уни мукамаллашиши учун олиб борилган илмий тадқиқот ишлари ўз самарасини бермоқда.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики РДБ дастгоҳларини иқтисодий самарадорлиги ишлаб чиқариш унумдорлиги кўплиги, юқори аниқлиги, билан универсал дастгоҳлардан фарқ қилади. Аммо РДБ дастгоҳларнинг тан нархини 6-8 баробар универсал дастгоҳлардан қимматлиги айрим ишлаб чиқариш шароитларида ўзини оқламаслиги мумкин.
Бу омилларни ҳисобга олиб РДБ дастгоҳдарида ишлаб чиқариш шароитида 3 сменада иш олиб борилиши ўз самарасини беради .
Автоматлаштирилган ишлаб чиқариш шароитида иқтисодий ва техник (эффект)га қуйидаги омиллар ҳисобига эришиш мумкин :
Оз вақт сарфлаган холда кўп тайёр маҳсулот кўп ишлаб чиқариш,
иш унумини ошириш,
ишлаб чиқариш шароитларини енгиллаштириш.
Дастгоҳсизликни дастлабки ишлаб чиқариш даврида РДБ дастгоҳини асосий ютуғи универсал дастгохларга нисбатан ишловчи ишчиларнинг камайтирилиши, ишлов беришни автоматлаштириш ҳисобига қўл меҳнатини озайиши деб айтилган.
Бу РДБ дастгоҳларини конструкциясида қуйидаги автоматлаштирилган механизмлар ва ёрдамчи қурилмалар кўзда тутилган:
- кескични кордината бўйича харакатланишини таъминловчи қурилмалар,
- столни координата бўйича ҳаракатланишини таъминловчи қурилмалар
- автоматик равишда (режим)ларни ўзгаришини таъминловчи қурилмалар.
Пармалаш операцияларини бажаришга мўлжалланган қўлда бошқарпиладиган ва кескичи қўлда алмаштириладиган 2А135 моделли универсал вертикал пармалаш дастгоҳи қўлланилиши мумкин.
1.1-Расм 2А135 вертикал пармалаш дастгохи
Кейинги ривожланиш босқичи кўп операцияли дастгохларни, автоматлаштиришда кескичларни алмаштириш қурилмалари РДБ дастгоҳларида қўлланилган. Қуйида - 2А135 вертикал пармалаш дастгохини РДБ бошқарув тизими ва револьвер каллак билан таъминланган 2Р135Ф2 РДБ пармалаш дастгохи келтирилган.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики РДБ дастгохларини , универсал дастгоҳлардан самарадорлигини фарқи шундаки ёрдамчи вақтларни қисқариши ва юришларни озлиги ажралиб туради .
1. 2 - Расм 2Р135Ф2 РДБ пармалаш дастгохи Булар қуйидагилар:
ишлов бериладиган детални юклаш ва бўшатиш ишлари ишлов бериш жараёнига таъсир ўтказмайдиган қилиш.
Координата алмашиши, кескични, тез тушиб, тез чиқиши янги ишлов бериладиган деталга координата бўйича тез ҳаракатланиб келишини таъминлаш.
Кескичларни координата бўйича 0 нуқтага келиши ва кескичларни автоматлаштирилган тарзда алмаштирилиши.
Буларнинг ҳаммаси ишлов бериш жараёнига таъсир кўрсатади албатта асосий ва ёрдамчи вақтларни қисқаришини таъминлайди бу эса дастгоҳни мукаммалигидан дарак беради.
Шунинг учун ҳозирги кунда РДБ дастгоҳларда ёрдамчи вақтни қисқартирилиши асосий ўрганилаётган соҳалардан бири чунки бу усул билан пармалаш дастгохини иш унумини ошириш ва иқтисодий самарадорлигини ошириш мумкин.
Юқорида айтиб ўтилгандек РДБ дастгоҳларини қўлаш керакли ишчи кадрларнинг етмаслиги ва бир қанча омил(иш унумини ошириш,дасгтохни нархини оқлаш) мақсадида 3 сменада ишлашни талаб этади. Иккинчи смена охирида дастгоҳни ва ишлов бериладиган загатовкаларни таёрлаб 3 - сменада эса мустақил автоматлаштирилган тарзда ишлаши керак бўлади. Бу муаммони ҳал этиш учун автоматлаштирилган РДБ дастгоҳи автомат равишда кескич алмаштириш қурилмаси ва автомат равишда загатовкалар алмаштириш қурилмаси билан таъминланган бўлиши зарур. 2 смена охирида загатовкалар магазини тўлдирилади ва дастгоҳни автомат равишда ишлаши бошланади. Бу усул “Одамсиз технология” номини олди бу албатта ишлаб чиқариш самарадорлигини оширишга жуда катта хисса қўшди.
“Одамсиз технолгиялар”да ИР 500МФ4 моделли кўпоперацияли дастгоҳлари қўлланилади. Бу дастгоҳ фрезалаш-пармалаш-тешик йўниш дастгоҳлари гуруҳига киради ва горизонтал-тешик йўниш дастгоҳи каби жойлашган бўлади. Портал (П-симон) стойка 7(Z-координата) (1.3-расм). Станина 10 нинг йўналтиргичларида бўйлама йўналишда, стол 11 (X координата) эса кўндаланг йўналишда силжийди.Стол 11 га йўлдош 2 билан буриш столи 1 ўрнатилган. Мазкур дастгохда кучли шпиндел 3 ва шпинделли бабка 4 стойканинг ёнида эмас, балки унинг чуқурчасида жойлашган.
Иш органларининг бундай жойлашиши вазмин ҳамда бикр П-симон стойка биргаликда шпинделларнинг жуда мустаҳкам бўлишини ва шпинделли бабка (Y координата) нинг аниқ чизиқли силжишини таъминлайди.Стойканинг ён томонида 30 та асбобли магазин 6, унинг чуқурчасида эса, икки қамрагичли манипулятор 5 ўрнатилган. Бу манипулятор асбобларни алмаштиради. Икки позицияли буриш столи 9 йўлдош 8 билан бирга алоҳида пойдеворга ўрнатилган.Бу стол заготовкани ўрнатиш вақтини ва детални ечиб олиш вақтини асосий вақтга қўшишга имкон беради.
