Диссертация илмий раҳбар: проф. Шамсутдинов Ф

a 

= 

5

*

0747

,

0

*

0511

,

0

*

0298

,

0

 = 0,0484 (4,84%) ga teng bo'lgan. 

 

Aktsiyalar bozori xajmining qimmatli qog'ozlar bozoridagi va investitsiyalar 

xajmidagi  etakchilik  mavqeini  saqlab  qolishiga  asosiy  sabablardan  biri, 

xususiylashtirish  jarayonining  izchil  amalga  oshirilyotganligi  va  boshqa  qimmatli 

qog'ozlarga  nisbatan  aktsiyalar  ishonchli  moliyaviy  instrument  sifatida 

qolayotganligidir. 

 

Jadvllarda  qimmatli  qog'ozlar  bozorida  aktsiyalarning  sotilish  xajmi 

dinamikasi keltirilgan bo'lib, bozor birlamchi va ikkilamchi, birjaviy va nobirjaviy 

segmentlarga  bo'lib  keltirilgan.  Ma'lumki,  ikkilamchi  bozor  ko'p  jixatdan 

---

64 

 

bozorning xaqiqiy rivojlanganlik darajasini aks ettiradi. Aktsiyalarning ikkilamchi 

bozori  xajmi  2010  yilda  –  25,41  mlrd.  so'mni  (jami  aktsiyalar  bozorining  60,9 

foizi), 2011 yilda – 20,8 mlrd. so'mni (jami aktsiyalar bozorining 27,8 foizi), 2012 

yilda  –  52,95  mlrd.  so'mni  (jami  aktsiyalar  bozorining  46,03  foizi),  2013  yilda  – 

53,8 mlrd. so'mni (jami aktsiyalar bozorining 37,7 foizi), 2014 yilda – 218,2 mlrd. 

so'mni (jami aktsiyalar bozorining 65,96 foizi)ni tashkil qilgan. 

 

Xozirgi sharoitda, ya'ni qarz olish va kreditlash biznes yuritishning ajralmas 

qismiga  aylanib borayotgan  bir vaqtda  O'zbekiston bozorida tadbirkorlar  yana  bir 

moliyaviy  vosita  –  korporativ  obligatsiyalarni  jadal  o'zlashtirmoqdalar.  2008  – 

2012 yillar davomida korporativ obligatsiyalar xajmi munazam ravishda va yuqori 

sur'atlar  bilan  o'sishi  kuzatilgan  bo'lsada,  bu  ko'rsatkich  2013  yilda  sezilarli 

darajada  kamaydi  va  2014  yilga  kelib  esa  muomalaga  chiqarilgan  korporativ 

obligatsiyalar xajmi atigi 12 mlrd. so'mni tashkil etdi.  

Shu  o'rinda  o'tgan  yillarga  nisbatan  o'sish  sur'ati  2011  yilda  –  2,81            

(281  %),  2012  yilda  –  1,75  (175%),  2013  yilda  –  0,38  (38,6%),                         

2014  yilda  –  0,001  (0,11%)ni  tashkil  etganligini  kuzatish  mumkin.  Korporativ 

obligatsiyalar  bozorining  qimmatli  qog'ozlar  boozridagi  ulushi  so'nggi  yillarda 

quyidagicha bo'lgan: 

 

1. K

o  (2010)

 = obligatsiyalar bozori =   58,182 mlrd.  =  0,0542  (5,42%) 

                     QQB                          107,4 mlrd. 

 

2. K

o  (2011)

 = obligatsiyalar bozori =   16,147 mlrd.  =  0,0988  (9,88%) 

                     QQB                          163,4 mlrd. 

 

3. K

o  (2012)

 = obligatsiyalar bozori =   28,7 mlrd.  =  0,1106  (11,06%) 

                     QQB                          260,1 mlrd. 

 

4. K

o  (2013)

 = obligatsiyalar bozori =   11,106 mlrd.  =  0,0545  (5,45%) 

                     QQB                          203,81 mlrd. 

---

65 

 

5. K

o  (2014)

 = obligatsiyalar bozori =   0,012 mlrd.  =  0,0003  (0,003%) 

                     QQB                          374,32 mlrd. 

 

Korrelyatsiya koeffitsienti: 

                                        r =           

)

(

*

)

(

у

у

х

х



















       

                                                       

2

2

)

(

*

)

(