Диссертация илмий раҳбар: филология фанлари доктори, доцент. О. С. Ахмедов Тошкент 2020 мундарижа

5) синтактик мослаш усули аслиятдаги синтактик структурани таржима тилидаги шундай структура билан ўгиришни тақозо қилади ва бу аслият ва таржима тилларида шундай параллел структуралар мавжудлигидан дарак беради. Аммо, бундай ҳолатларда структурадаги компонентлар айрим ўзгаришларга ҳам учрайди. Масалан: артикллар, ёрдамчи сўзлар, предлоглар тушириб қолдирилади, мустақил сўзлар айрим морфологик ўзгаришлар олади. Инглиз тилида: Her bank account was rarely over two hundred¹⁷⁶. Ўзбек тилидаги таржимаси:унинг банк ҳисобидаги пули камдан кам ҳолларда икки юздан ошарди. Инглиз тилида:He takes care of the bills and he puts money in an account for me¹⁷⁷. Ўзбек тилидаги таржимаси:У қимматбаҳо қоғозларга алоҳида эътибор қаратади ва мен учун ҳисоб рақамига пул қўяди.
Гапни бир неча бўлакларга бўлиб таржима қилиш ҳам трансформациянинг бир тури ҳисобланиб, аслиятдаги эргашган қўшма гапларни алоҳида гаплар шаклида таржима қилиш ёки содда гапларни қўшма гап сингари таржима қилишни кўзда тутади.
Грамматик алмашинувда аслиятдаги тил бирлиги таржима тилида бошқа грамматик бирлик билан алмаштирилади. Бу сўз шакллари (род, сон), сўз туркумлари ва гап бўлакларини ўзгартириш орқали амалга оширилади. Масалан: инглиз тилида кўпликдаги от баъзи ҳолларда ўзбек тилига таржима қилишда бирликда берилади ёки аксинча бўлиши ҳам мумкин. Масалан: goods (кўпликда) – товар (бирликда), complaint expenditure (бирликда) – рекламациялар оқибатидаги харажатлар (кўпликда) ва ҳаказо.
Банк-молия терминологиясида кўп тарқалган грамматик трансформация тури, сўз туркумларини алмашинувидир, яъни бу жараёнда конверсия ҳодисасини юз бериши кузатилади. Бунда отларнинг феъл ва сифат билан алмашинуви кўпроқ учрайди. Масалан:инглиз тилида:Investors can hold one of two views as to the evolution of the exchange rate¹⁷⁸.Ўзбек тилида: Сармоядорлар валюта курсининг эволюцияси борасидаги иккита қарашдан биттасига эга бўлишлари мумкин.