Дисперция ўртача арифметик миқдорга ўхшаб бир қатор математик хусусиятларга эга. Уларга асосланиб дисперция ва ўртача квадратик тафовутларни ҳисоблашни бирмунча соддалаштириш мумкин

Дисперсия ва ўртача квадратик тафовут хоссалари ва уларни«шартли момент» ва “йиғинди” усулларида ҳисоблаш

• Шартли момент усули Ўрганилаётган хi қаторнинг ҳар бир ҳадидан А-ўзгармас миқдорни айириб, олинган натижаларни бошқа К-ўзгармас миқдорга бўлсак, бошланғич хi қатор ўрнига янги уi қатор вужудга келади, яъни Уi = (xi - A) / K . Агарда қатор тенг оралиқли варианталарга эга бўлса, А - константа қилиб қатор ўртасидаги ҳадни (вариантани), К - константа қилиб эса оралиқ кенглигини олиш керак, чунки бу ҳолда ҳисоблаш жуда соддалашади.

• Бу мисолимизда А=80 м2 ва К = 10м2 бўлади.
• х=А+ Км1 = 80+10 (-30/100) = 80-3 = 77м2

• Биринчи формула бўйича

• Иккинчи формула бўйича ҳам шу натижага эга бўламиз:
• 2 = К2 (м2 - м12) = 100 [180/100-(-0.3)2] =
• = 100 [1.8-0.09] = 100 [1.71]  171