Diskret tаsodifiy miqdorlar uchun dispersiya formulаsi

1) ma’lum yoshgacha yashashni sug‘urtalash;
2) rentalarni sug‘urtalash;
3) hayotni sug‘urtalash.Ba’zi hollarda sug‘urtalanuvchi sug‘urta to‘lovlarini birvarakayiga emas, balki ma’lum bir muddat ichida yoki to vafot etguncha doimiy ravishda olib turishni hohlaydi. Ma’lum bir davr oralig‘ida doimiy olib turiladigan sug‘urta to‘lovlariga sug‘urta rentasi yoki sug‘urta annuiteti deyiladi. Sug‘urta rentasi oddiy moliyaviy rentadan shu bilan farq qiladiki, u sug‘urtalanuvchi hayot bo‘lsagina to‘lab boriladi, demak, u shartli renta hisoblanadi. Sug‘urta to‘lovlari yilning oxirida yoki boshida to‘lanishiga bog‘liq ravishda sug‘urta rentalari postnumerando yoki prenumerando sug‘urta rentalariga ajraladi.Bunday rentalar sug‘urtalanuvchining vafotigacha (umrining oxirigacha) amalga oshiriladigan rentalar deyiladi. Bundan farqli ravishda sug‘urta rentasining muddati n yil bilan chegaralangan bo‘lishi mumkin. Bunday rentalar muddatli rentalar deyiladi. Bunday rentalar bo‘yicha to‘lovlar n yil davomida amalga oshiriladi.Hayotni sug‘urtalash amalda keng tarqalgan sug‘urta bitimlaridan biri bo‘lib, unda sug‘urta to‘lovi sug‘urtalanuvchining vafotidan so‘ng to‘lanadi.Hayotni sug‘urtalash 2 turga bo‘linadi:a) umrining oxirigacha sug‘urtalash; b)muddatli sug‘urtalash. (Bunda sug‘urtalanuvchi sug‘urta muddati tugamasdan vafot etganda sug‘urta to‘lovi amalga oshiriladi).Sug‘urta mukofoti birvarakayiga to‘langanda uning miqdori kelgusida amalga oshiriladigan sug‘urta to‘lovlarining joriy bahosiga teng bo‘lishi kerak. Shu sababli sug‘urta to‘lovlarining joriy bahosi sug‘urta shartnomasi (bitimi)ning bahosi deyiladi.Agar sug‘urta mukofoti bir necha muddatlarda to‘lansa, u holda badallarning joriy bahosi bilan sug‘urta to‘lovlarining joriy baholari o‘zaro teng bo‘ladi.Sug‘urta operatsiyasida sug‘urta to‘lovlarining joriy bahosi (agar to‘lovlar sug‘urta muddati davomida bir necha marta to‘lansa) yoki sug‘urta shartnomasining netto bahosini (agar to‘lovlar birvarakayiga amalga oshirilsa) topish aktuar hisoblarning asosini tashkil qiladi.Sug‘urta operatsiyalarining joriy baholari sug‘urta bitimlarining turiga qarab turlicha hisoblanadi.

13. Hayot sug'urtasining uzoq muddatli modellari. Hayotni uzoq muddatga sug'urtalash. Hayot sug'urtasida mukofotlarni hisoblash (uzluksiz hol). Diskret va uzluksiz hollar orasidagi bog'lanish. n yil davomida jamg'arib boriladigan hayotni sug'urtalash. Umrboqiy sug'urta. k yil uchun kechiktirilgan hayot sug'urtasi. Yashash uchun sug'urta shartnomasi. Belgilangan muddat uchun sug'urta shartnomasi.Va uning aktuar qiymatini keltirib chiqaring