Дипломатия Режа Фанга кириш. Қадимги Шарқда халқаро муносабатлар ва дипломатия

Дипломатик иммунитет – чет эл дипломатик вакилларига, махсус 
миссияларга, давлатларнинг халқаро ҳукуматлараро ташкилотлардаги 
вакилларига, уларнинг раҳбарлари ва ходимларига бериладиган ҳуқуқ ва 
имтиёзлар мажмуи.
Дипломатик муносабатлар – халқаро ҳуқуқ меъёрларига ва халқаро 
мулоқот тажрибасига кўра давлатлар ўртасида расмий муносабатларни 
юритишнинг асосий шакли.
Контрагент– (лот. 
contrahens – шартнома тузувчи
) – шартнома тузган 
ҳар икки томоннинг бири.
Лугаль 
(
шум.
“катта одам”)
– Шумер шаҳар-давлатларида уруш 
пайтларида ҳарбий ҳаракатларга раҳбарлик қилиш учун халқ йиғини томонидан 
сайланадиган ҳарбий йўлбошчи. Кейинчалик лугаль унвони умрбодлик 
мақомини олди
52
.
Артхашастра – Маурия ҳукмдори Чандрагупта (мил.авв. 321–297 
йй.)нинг бош маслаҳатчиси Каутиля (ёки Вишнагупта) томонидан ёзилган 
сиёсий ва иқтисодий рисола
53
.
Ван – қадимги Хитойда ҳукмдор унвони, Европадаги подшо, кирол 
унвонларига тўғри келади. Бу унвон Шан сулоласи (мил.авв. 1600–1027 йй.) 
давридан маълум.Чжоу олий ҳумдорлари ўзларини “ван”, яъни “Вэнь-ван” – 
Маърифатли подшо, деб аташган
54
.
50
Давлатлар ва халқаро ташкилотлар. Т. “Академия”. 2005. Б.26.
51
Давлатлар ва халқаро ташкилотлар. Т. “Академия”. 2005. Б. 26.
52
https://ru.wikipedia.org/wiki/
Лугаль.
53
https://ru.wikipedia.org/wiki/Артхашастра.
54
https://ru.wikipedia.org/wiki/ Ван_(титул)

---

41
Вертикал бўйича иттифоқлар – қадимги Хитойда майда давлатларнинг 
ғарб ва шарқ бўйича иттифоқлари (давлатлараро муносабатларнинг “цзунхэн” 
файласуфлар мактаби яратган назарияларидан бири).