Diplom loyihasini

6
5
7 L -
\ " rS
' .■;
9
10


11


13


12


3-rasm. Avtomobilining gidravlik yuritmali ilashish muftasi.


26




1-tirsakli val, 2-yetaklanuvchi disk, 3-uzatmalar qutisining korpusi, 4-siquvchi
yatakchi disk, 5-ilashish muftasini ajratish vilkasi, 6-ilashish muftasining suyuqlik
bachogi, 7-suyuqlik trubalari, 8-asosiy silinr, 9-ilashish muftasining pedali,
10-ishchi silindr, 11-turtkich, 12-ajratish muftasi, 13-maxovik. 14-uzatmalar


qutisining vali.





4-Ilashish muftasining ish jarayonlari sxemasi.
i1, i₂ -mexanik uzatishlar soni,
ia, ii - tashqi va ichki uzatishlar,
imex - umumiy mexanik uzatilish,
igid - umumiy gidravlik uzatilish,
i - umumiy uzatilish,
r1, r2, ... - richag uzunligining effekti,
FP - pedaldagi oyoq kuchi, N,
FA - tashqi qaytish kuchi, N,


27

Fn - umumiy bosimning kuchi, N,

FAS - asosiy silindrning kuchi, N,
FIS - ishchi silindrning kuchi, N,
AAS - asosiy silindrning ko'ndalang yuzasi, sm^{i 2},
Ais - ishchi silindrning ko'ndalang yuzasi, sm²,
dAS - asosiy silindrning diamentri, sm,
dIS - ishchi silindrning diamentri, sm,
p - trubadagi bosim, N/ sm²,
sA - qaytish yo'li, mm,
s - ajratish muftasining erkinlik yo'li, mm (agar erkinlik yo'li bo'lsa s=0), sp - pedal yo'li, mm.


Ilashish muftasining


mexanik uzatilishi quyidagi formulalar orqali


topiladi


¹ ’’ ¹:;


P = ;_ ■■S


_ ^r2 . ^{; r}51


- _ ^r6-
■/
_ ^Г4.
’ ^r3


¹ ? -¹ ’ ^1: ;


Ilashish muftasining


formulalar orqali topiladi:


- i 4
^lmex ~
^ri ^r3


.
^r5


_ = ;: ;■:,


gidravlik yuritmasining uzatilishi quyidagi


i ., =
-'^’
Fd c
;


^ЛЛ5


; ;
Ғ;.-’


^FIS p = ^ ^AIS


Fas


= p ; -,4s;


;is ~ P ; -"ks;


1^.
-z ’






_ 7Г* dis.
~IS - ; ;


28




Ilashish muftasida kuchlarni umumiy uzatilishi quyidagi formulalar orqali topiladi:


^; ■'>:< ^;2 ^: '1;


lashish muftasini hisoblash uchun dastlabki ma'lumotlar.


^;


Ajratish qaytish yo'li quyidagi formula


Ilashish muftasining peda


'li quyidagi formula orqali topiladi:


ish muftasining hisobi.


Belgilangan standartga muvoffiq dvigatelning maksimal burovchi momenti M_e max = 190 Н^хм bo'lgan holda ilashish muftasining turi tanlanadi. D_H = 250 мм; D_B = 155 мм; siquvchi disk ustquymasi= 4,0 мм.


Ilashish muftasining ishqalanish hisobi.


Ishqalanish kartaga ustida talab surish kuch quyidagi formula bilan hisoblanadi





Bu yerda: b - ilashish muftasining zahira koeffisienti, b = 1,8 olinadi;


29




m - ishqalanish koeffisienti, m = 0,3 olinadi;
i - ishqalanishlar soni, bir diskli uchun i = 2.


Friksion qoplamada bosimning yo'qolishi
q ning qiymati qoplamaning intensiv ishlqalanish davomida eskirib bora u tavsiya etilayotgan bosimdan ortmasligi kerak. (0,15... (k25'MPa)V\ />*


Empirik ma'lumotlarni statik tahlil asosla


hisoblash uchun quyidagi form


an formula yordamida ishlashini uchun foydalanish mumkin


Buyerda,Ja - avtomobilning inersiya momenti, Hws² ; w_ey^ tirsakli valni burchak tezligi, 1/min ;
M_y - avtomobil harakatiga qarshilik qiluvchi moment, Н*м Inersiya momenti Ja quyidagi formula orqali topiladi.


Bu yerda ik va i0 -birlamchi va asosiy uzatmaga uzatmalar qutisidan uzatilayotgan harakat,
ik = 3,1 va i0 = 5,3;
ma - avtomobilning umumiy og'irligi, ma = 3550 kg
i 3550 Q39² i
J„ = 1-1.04-0.05-3.?) , ^: , =3.0414Я-.м-с^
' 3.1*-5.3*


30




Maksimal tezlikda dvigatel tirsakli valining burchak tezligi





Ilashish muftasi ulangandagi momentida dvigatel tirsakli valining burchak tezligi


issiyaning foydali ish koeffisienti.


1.


- y qarshiligining umumiy koeffisienti;


9.8-3550-0.015-0,39 =14.5732/1-


3.1-5.3-0.85


Qarshilik harakatining yuqo


erda;


a


31




Ilashish muftasini sirpanib ishlashining hisobi:


0.5-3.0414-190-216.3111*


= '70653 Дж


190-14.5732


L₆ =


Muayyan ishdagi sirpanish.


la bilan topiladi.


erda: 'Y - is


ik darajasi, y = 0,5;


>77065,3
m = = 8.0 02 6 kc
’ 481.510


Siquvchi diskning massasi


с —cho'yanning o'ziga xos massa ulushi, с = 481,5 (Dj/(kg>>grad))


Siquvchi diskning og'irligi va materialning zichligi.


32

2. 
   Texnologik qism bo'yich namuna.
   
   1. 
      Damas B-150 rusumli avtomobilning tormoz tizimiga texnik xizmat
      ko'rsatish texnologiyasi.
      

Tormoz mexanizmlarining texnik holatini aniqlash.


Darz ketgan tormoz barabanlari almashtirilishi lozim, chunki harakat xavfsizligini ta'minlamaydi. Barabandagi yoriqlarni payvandlash man etiladi. Baraban yuzalaridagi chuqur shikastlanishlar kolodkalarning ishlash muddatini keskin kamaytiradi. Shuning uchun barabanning ichki yuzasini ishlov berib tekislash lozim. Kolodkalar kam yeyilgan bo'lib, barabanning ishchi,yuzasida^kichik tirnalishlar bo'lgan taqdirda, ular ishlov berib tekislanishi lOzim, aks holda kolodkalarning tez yeyilishi bilan birga tormoz tiziminingishiga'hamja' siretadi.
G'ildiraklardagi tormoz mexanizmining/bir xil fshlaimasligi avtomobilni o'z vaqtida to'xtatish imkoniyatini bermaydi vaA'onVasurilibd^etishiga sabab bo'ladi. Bu tormoz mexanizmini noto'g'ri rostlash oqibatida ro'y'beradi.
G'ildiraklar yomon tormozlanishj/o'z^navbatida tormoz barabanlarining o'ta qizishi, tormoz ustquymalarining lez^yeyilishiga sabab bo'ladi, natijada tormozlar sust ishlaydigan


oz mexanizmiga TXK va rostlash


Tormoz mexanizmi TXK da, 61 modulda ko'rsatilgan ishlarga qo'shimcha ravishda quyidagi ishlar bajariladi:

• 
  tormoz mexanizmi qismlarga to'liq ajratilib ularning holati tekshiriladi;
  
• 
  yeyilgan detallar (kolodkalar, tormoz baraban) lari almashtiriladi.
  

Qayta yig'ilgan tormoz mexanizmlari rostlanadi va tormoz ishlashi tekshiriladi (sinaladi). Tormoz mexanizmi holatini aniqlaydigan ko'rsatkichlarga to'xtash masofasi yoki tormozlanish barqarorligi, barcha g'ildiraklarni bir vaqtda tormozlanishi hamda to'xtatib turish tormozining samaradorligi kiradi.
Ko'rsatilgan ko'rsatkichlar yo'l sharoitida yoki stendda sinab aniqlanadi.


33

Quyida tormoz mexanizmlarida uchraydigan nosozliklar, ularning yuzaga kelish sabablari va bartaraf etish usullari ko'rsatilgan Nosozlik belgilari	Nosozlikni bartaraf etish yo'llari
I-nosozlik: Tormozning g'irchillashi yoki chiyillashi
Orqa g'ildirak tormoz kolodkalarini tortib turuvchi prujina bo' shab qolgan.	Tortib turuvchi prujina tekshirilib, kerak bo'lsa almashtirilsin.
Barabanning oval shakli me'yoridan ortib ketgan.	Barabanning ishchi yuzasini yo'nib, ishlov beriladi.
Friksion qoplamalar moylanib qolgan.	Qoplama yuzalari yuvish v( issiq suvdagi eritmasi bilan cho'tka bilan yuvifadi.	isitalarining
Qoplamalar yeyilgan yoki begona jismlar kirib qolgan.	QoplamaJar-^ImashtiriladiZ^
Tormoz diskining me'yoridan ortiq, /7* notekis yeyilishi. //\\	^Disk jilvirlJans'in. Diskning qalinligi 9 mm dankambo'lsa, disk oldingi g'ildirak ^upchagi va podshipniklari bilan birga almashtiriladi.